Gürcistan’daki Çeçen diasporası lideri Hizri Aldamov, Tiflis merkezli Ahali Taoba gazetesine Rusya’nın Çeçenleri Gürcistan’a karşı kullandığını savundu. 2002’de Gürcistan’ın Panki vadisinde Gürcü istihbaratının donattığı bir grup Çeçen’in, Abhazya’nın Kodor vadisine girerek Abhaz güçlerle çatışması o zaman ‘Gürcistan provokasyonu’ olarak değerlendirilmişti. Bugünse tam tersi bir senaryo gündemde: Bazı Çeçenlerin Abhazya’daki Rus barış gücü safında yer alarak Gürcistan’a karşı bilendikleri iddia ediliyor.
Çeçenya’nın 1994’te Ruslar tarafından işgal edilmesi ve Çeçen mültecilerin, akrabaları Kistlerin yaşadığı Panki vadisine sığınmasının ardından 1992-1993’de Gürcistan’ın Abhazya’yı işgali sırasında Abhazların yanında yer almış Çeçen tablosunun değiştiği bilinen bir gerçek. Almadov’un açıklamaları ise Gürcistan’da yaşayan mültecilerin Abhaz-Çeçen kardeşliğini toprağın derinliklerine gömdüğünü gösteriyor. Ajans Kafkas, gerek Ruslar gerekse Gürcülerin Kafkasya’da halkları birbirine nasıl konuşlandırdığını göstermesi açısından önem arz eden Almadov’un röportajını Türkçe’ye kazandırdı. İşte Almadov’un görüşleri:
Abhazya’daki Rus barış askerleri arasında son zamanlarda Çeçenler yer almaya başladı…
Bu insanları tanımıyorum, bundan dolayı da bir şey söyleyemem. Hainler her yerde oluyor, Gürcüler, Çeçenler, Abhazlar, Osetler ve Ermeniler arasında… Bugün iyi bir Çeçen’in Abhazya’da yapacağı bir şey yok. Eğer onlar bir şey yapabilme durumunda iseler, evlerinde kalmaları ve orada düzeni sağlamaları gerekirdi. Şimdi biz, Çeçenler özel bir durumda bulunuyoruz ve bu da bize özel sorumluluklar yüklüyor.
Ne kastediyorsunuz?
Bugün Çeçenya’nın önünde birçok problem var. Kendi ülkemiz bu durumda iken, başkalarının işine karışma ve Abhaz, Oset veya başka birilerinin yanında savaşmaya hakkımız yok. Bundan dolayı Abhazya’daki bu insanların Çeçen kökenli, ama hain olduklarını düşünüyorum. Gürcüleri çok seviyorum, ama bu aşamada Çeçenleri onların tarafından savaşacak olursa bu da hoşuma gitmez. Onlar sadece Çeçenya için mücadele etmeli. Farklı davranan kişileri Çeçen olarak saymak mümkün değil, özellikle de Rus barış gücü içinde hizmet edenleri. Önceden bunu hayal etmek mümkün değildi. Tarih onlara hak ettiklerini verecek. Üstelik Rus barış gücü hizmetinde olan Çeçenler defalarca Ruslarla çatıştılar…
Başka türlü de olamaz. Bu insanlar benim için artık Çeçen değiller, ama bu onların Çeçen karakterini kaybettikleri anlamına gelmez.
Ruslar yüz binlerce Çeçen’i yok etti. Ölenler arasında onların akrabaları ve yakınlarının olmaması mümkün değil. Yani onlara sürekli intikam duyguları eşlik ediyor, kavgalar da bundan. Olayların Gürcülerden dolayı meydana gelmiş olması da ihtimal dışı değil. Çünkü Abhazların ve Rus barış askerlerinin onlara nasıl zulmettiği herkesçe biliniyor.
Biz, Çeçenler her zaman Gürcülere karşı özel davrandık. Ayrıca zamanında Rusların Çeçenlere karşı nasıl davrandığını hatırlıyoruz. Şimdi onlar Gürcüleri akrabalarının yerinde düşünüyorlar ve protestolarını ifade ediyorlar.
Çeçenler ve Ruslar arasındaki karşı duruş ne kadar ciddi bir hal alabilir?
Onlar arasındaki anlaşmazlık çoktan başladı ve basitçe bitmez. Eğer bugün Çeçenler Rus barış gücü yapısında hizmet ediyorsa bu bir şey demek değil, Çeçen her zaman Çeçen olarak kalıyor, er yada geç mutlaka intikam isteği uyanacak.
Çeçenlerin Abhazya’daki Rus barış gücü yapısında hizmet ediyor gerçeğini tesadüf olarak düşünmek mümkün mü?
Rusya hiçbir şeyi tesadüfen yapmıyor. 1992-1993’de Abhazya bölgesinde savaş harekâtı yapıldı. Bu savaşa Çeçenler de katıldı. Maalesef, onlar Gürcülere karşı savaştı. Daha sonra onların birçoğu Abhazya’da yaşamaya devam etti. Bu gerçek pek hoşuma gitmiyor, ama bundan tüm Çeçenleri sorumlu tutmak mümkün değil. Örneğin, şimdi Gürcüler tüm dünyaya yayıldı, bazıları ağır suçlar işliyorlar, ama bundan tüm Gürcistan’ı sorumlu tutmak mümkün değil. Burada şunu da söylemek istiyorum, Gürcülere karşı Rusya her zaman Çeçenleri kullanıyor.
Ama diğer Kuzey Kafkasyalılar da var?
Kuzey Kafkasya’da birçok halk yaşıyor. Bazıları gerçekten Gürcistan’a düşmanca davranıyor, ama onlar Rusya’ya lazım değil, o Gürcülere karşı genellikle Çeçenleri kullanıyor, neden biliyor musunuz?
Kafkasya’da ‘geçit törenini’ Gürcü ve Çeçenlerin ‘komuta’ ettiğini mi kastediyorsunuz?
Evet, her iki halk da çok ciddi bir gücü temsil ediyor. Bundan dolayı Moskova sürekli aramızda düşmanlık ekmeye gayret ediyor.
Rusya’da Kuzey Kafkasya’da yeni bir savaşın başlayabileceği konuşuluyor. Bu sefer savaşın İnguşlar ve Osetler arasında meydana geleceği tahmin ediliyor, bu mümkün mü?
Pekala. Üstelik onlar arasında silahlı bir çatışma meydana gelirse, bu beklenmedik olmayacak. 1992’de böyle bir savaş yaşanmıştı. Kanlı çatışma birkaç gün devam etti. Savaş başından sonuna kadar bu olaya Çeçenleri dahil etmek için Moskova tarafından tahrik edildi. Ancak bu olmadı. Tekrar ediyorum Osetler ve İnguşlar arasındaki anlaşmazlık Çeçenler için kızıştı, çünkü Ruslar onların kesinlikle İnguşların yardımına geleceğini düşünmüştü.
Bu durum mutlaka Moskova tarafından aynı anda İnguşlar ve Çeçenleri tepelemede kullanılırdı. Ancak Dudayev bu kanlı düşünceyi çözdü. Şimdi tarih yeniden tekrarlayabilir.
Bu arada, eğer yeni bir savaş çıkarsa, Rusya bundan yeniden Gürcistan’ı suçlar. Ruslar herkesi Gürcülerin tahriki ile Çeçenlerin İnguşlara yardım ettiğine (bu sefer onlar kesinlikle kardeşlerine yardım edecek) inandırmaya çalışıyor. Tarihi bilenler elbette bu saçmalığa inanmaz, ama herkes Çeçenler ve İnguşlar tek bir halktan -Vaynah- geldiklerini biliyor ve bundan dolayı da onlar hiçbir zaman birbirlerini felakette yalnız bırakmaz. Her zaman böyle olmuştur ve gelecekte de böyle olacaktır. Bu arada yakında Osetler gıpta edilmeyecek bir durumda kalacaklar. Hemen hemen tüm komşuları ile birçok problemleri yığıldı; Gürcüler, İnguşlar, Çeçenler. Ve tüm bunlar İnguşlardan ve Gürcülerden zapt ettikleri topraklar yüzünden oldu. Onları Rusya kışkırtıyor, yoksa böyle hareket etmeye cesaret edemezdiler.
Ruslar Osetleri bu kadar mı seviyor?
Sevgi burada söz konusu değil. Osetler Rusya tarafından atılan yeme çabuk kandılar. Ruslar çok iyi biliyor ki, Çeçenlerden farklı olarak Osetler hiçbir zaman bağımsızlık istemeyecek, çünkü bu onlar için gerekli değil. Aynı şeyi Abhazlar için de söyleyebilirim. Onlar da Rusya oyununda oynuyorlar. İlk başta toplum onlara başka bir şekilde bakıyordu. Daha sonra Kafkasya’da herkes Abhazya’da ve Tsihinval bölgesinde yaşananların aslını anladı. Şimdi artık onların yanında birileri yer alabilir mi, büyük ihtimaller Kafkasyalılar Gürcülere yardım edecek.
Fakat birçok Kuzey Kafkasyalı Abhazya’da olduğu gibi Tsihinval bölgesinde savaştı!
Bunlar çoğunlukla hainler idi. Daha sonra onların birçoğu hataların anladı ve pişman oldu. Çeçenler bugüne kadar halen Ahbazya’daki savaşa katılmış olmalarından dolayı Gürcistan’dan özür diliyor. Onlar Gürcü ve Çeçenlerin düşmanının aynı, Rusya olduğunu anladılar.
Ancak Caharkale’de Kadirov’un şimdiden Tsihinval’e kendi adamlarını gönderdiğini açıkladılar…
Kadirov’un Çeçen halkının temsilcisi olarak düşünmüyorum. Onun adamları da milliyeti olmayan Rusya istihbarat çalışanları.
Bu insanlardan her şey beklenebilir, özellikle de şimdi Rusya Kafkasya’ya yeni bir macera düşünürken. Tüm Kafkasya’ya temas edecek olan geniş çaplı provokasyonu kastediyorum.
Rusya her zaman bu tür provokasyonlara başvuruyor. Çeçenya’ya karşı askeri harekâtların başlangıcına bahane olan birkaç Çeçen’in 1999’da Dağıstan’a çekildiğini hatırlayın. Putin bu kampanya sayesinde Rusya devlet başkanı oldu. Anayasaya göre, bu görevde üçüncü kez kalamaz, ama böyle bir istek var. İşte burada bir sonraki provokasyonu oynamak ve olağanüstü durum ilan etmek mümkün. Bu Putin’e devlet başkanlığı koltuğunda varlığını sürdürmeye izin verebilir. Moskova poligon olarak mutlaka, hiçbir zaman kaybetmeye razı olmayacağı Kafkasya’yı seçecek. Önümüzde bizi oldukça ciddi sınamalar bekliyor… CHNWS/ÖZ/FT
