MOSKOVA – Rusya, 2. Dünya Savaşı’nda Nazi ordularına karşı zaferin 65. yıldönümünü görkemli törenlerle kutlarken, Kızıl Meydan ilk kez Batılı güçlerinin askeri geçit törenine sahne oldu. Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Çin Devlet Başkanı Jintao gibi yabancı liderler, Rusların 9 Mayıs zafer kutlamasına eşlik etti.
Rosya’nın başkenti Moskova, zafer günü nedeniyle tarihi bir gün yaşadı. Kızıl Meydan’da 11 bin asker yabancı konukların önünde tank, zırhlı araç ve kıtalararası balistik füze fırlatıcısı Topol M’ler dahil ağır askeri donanımlarla yürürken, savaş uçakları akrobasi gösterisi sundu. Eski Sovyet cumhuriyetlerinden Ukrayna, Polonya, Beyaz Rusya ve Özbekistan askerlerinin yanı sıra Nazilere karşı ittifak olup ardından Sovyet blokuna karşı NATO’yu kurmuş Fransa, Britanya ve ABD de ilk kez askerlerini kendi bayrakları altında Kızıl Meydan’da yürüttü. Lenin mozolesinin önünden geçen yürüyüşte Britanya kırmızı ceket ve siyah tüylü şapkalarıyla bilinen Galler Muhafızları; ABD ise Almanya’daki 170. Piyade Tugayı ve Fransa Normandiya-Niemen Bölüğü tarafından temsil edildi. Askeri geçit töreninde savaştan kalma T-34 tankları ve dönemin Sovyet Genelkurmay Başkanı Georgi Jukov’un torununun bindiği beyaz at dikkat çekti.
Almanya Şansölyesi Merkel ve Çin lideri Hu’nun yanı sıra İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres ve Katin kurbanlarını anmaya giderken Rusya’da uçağının düşmesiyle ölen Leh Kaçinski’nin yerine Polonya devlet başkanlığına vekalet eden Bronislav Komorocski gibi yabancı liderler de podyumda yerlerini aldı. İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi ve Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ise AB’deki mali kriz yüzünden törenlere katılmaktan son anda vazgeçti.
Moskova, Sovyetlerin dağıldığı 1991’den beri en büyük askeri kutlamaya tanık olurken Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev, ilk kez Hitler karşıtlarının birlikte yürüdüğüne dikkat çekerek "Bugünün tehditlerine de sadece birlikte karşı koyabiliriz. Sadece iyi komşular bütün dünyada nesillerin özgür ve mutlu yaşayacağı adalet ve zafer idealleri için küresel güvenlik problemlerini çözebilir" mesajı verdi. Medvedev son zamanlarda dönemin Sovyet lideri Joseph Stalin’e karşı sözler sarf ederken, savaşta 8.5 milyonu asker 26 milyon insanını yitirmiş Sovyetlerin Avrupa’nın savunmasına katkısını görmezden gelen Batı’ya dokundurdu. Yoğunlu yüzünden törene katılmayan ABD Başkanı Barack Obama ise Medvedev’i kurbanları anarken Sovyetlerdeki baskılarla ilgili samimi açıklamalarıyla büyük bir liderlik gösterdiği övgüsünü yaptı.
Stalin’in başlattığı ve iki yıl önce Başbakan Vladilmir Putin’in dirilttiği Kızılmeydan’da askeri geçit törenine NATO güçlerinin iştirakı ise Komünistleri kızdırdı. Komünist Parti üyeleri, tören sonrası Kızıl Meydan’a çıkarken partinin merkez komite üyesi Sergey Obukov, "Yabancı güçler asla Kızıl Meydan’da olmamıştı. Bu geleneğimize ters" diye çıkıştı. Ayrıca Bişkek, Minsk, Kiev ve Sivastopol gibi eski Sovyet cumhuriyetlerinde yaklaşık 200 kentte askeri törenler düzenlendi. (afp, ap, Reuters)
