Priştine – Kosova’nın BM kararı olmaksızın tek yanlı bağımsızlığının uluslararası toplumda yarattığı çatlak ve Belgrad’ın çaresiz diplomatik baskıları sürerken şimdi Arnavutları demokratik bir sisteme taşıma iddiasındaki AB gücüyle ilgili tartışma koptu.
Rusya ve Sırbistan’ın meşru görmediği AB Hukukun Üstünlüğü Misyonu’nun (EULEX) başkanlığına atanan Pieter Feith, AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Javier Solana ile birlikte dün Priştine’ye gidip iş başı yaparken, misyonun polis ve yargıçlardan oluşacak 2000 kişilik ekibi de önümüzdeki haftalarda Kosova’ya konuşlanmaya başlayacak. Kosova Başkanı Fatmir Seydiu ile görüşmesinin ardından basın toplantısı düzenleyen AB’nin eski Darfur elçisi Hollandalı diplomat Feith, ofisini kurmaya başladığını belirtip EULEX’in bağımsızlığa karşı çıkan Sırp azınlığın yaşadığı kuzey bölgeleri dahil bütün Kosova topraklarında konuşlanacağını kaydetti.
Feith’e göre EULEX, 1999’dan beri sivil yönetimi 1999’dan beri BM Kosova Geçici Misyonu’nun (UNMIK) mandasına ve güvenliği KFOR’a emanet edilmiş Kosova’nın demokratik sisteme geçişine yardımcı olacak. EULEX, AB dışında ABD, Türkiye, Norveç, İsviçre ve Hırvatistan da destek verecek.
AB, BM’nin 1999’da Kosova’ya uluslararası sivil ve askeri misyon gönderme yetkisi veren ve KFOR ile UNMIK’i onaylayan 1244 sayılı kararını misyonun hukuksal dayanağı sayarken Rusya buna katılmıyor. Rusya Dışişleri sözcüsü Mikhail Kaminin Brüksel ile Moskova’nın 1244 ile ilgili yorum farkını "Kosova’ya AB misyonu konuşlandırmanın yasal dayanağı yok. AB misyonu, BM Güvenlik Konseyi’ni baypas ediyor” sözleriyle ortaya koydu. AB’nin 1244’e sığınmasını ‘saçma’ diye niteleyen Kaminin, “AB tek taraflı bir senaryo ile Kosova problemini çözme peşinde koşarak Balkanlar ve Avrupa’da istikrara zarar veriyor ve dünyada ayrılıkçılığı kışkırtıyor” dedi.
Bir ilginç gelişme de Tayvan’ın elini güçlendirdiği için Kosova’nın bağımsızlığına karşı çıkan Çin’in KFOR’a desteğini artırması oldu. KFOR’a 2004’te katılan Pekin, üç hafta boyunca İngilizce bilgisi, sürücülük, ateş etme ve VIP koruma yeteneği testine tutulan 70 bin kişi arasından seçilen üçü kadın 18 polisi martta Kosova’ya gönderecek.
Almanya da tanıdı
Kosova’nın tanınmasıyla ilgili sürece gelince; anında Arnavutları ödüllenmesi beklenen Almanya hükümeti dört gün gecikmeyle Kosova’yı resmen tanıdı. Tanıma mektubu Cumhurbaşkanı Horst Köhler tarafından Kosova Başkanı Seydiu’ya gönderildi. Tanıyanlar kervanına Avusturya da katılırken Çok sayıda Macar’ın yaşadığı Sırbistan’ı gücendirmemek için birkaç gün sessiz kalan Macaristan da Kosova’yı tanıyacağını duyurdu.
AB’nin 18 üyesi tanıdığını ya da tanıyacağını ilan etmişken kesin ret cephesinde İspanya, Kıbrıs Rum Kesimi ve Romanya yer alıyor.
Dün Viyana’da Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) nezdinde bağımsız Kosova’nın yasadışı olduğu tezini işleyen Sırbistan Dışişleri Bakanı Vuk Jeremic, "Bunun olumsuz sonuçları olacak. Kosova’yı tanıyan ülkelerle siyasi, diplomatik ve ekonomik tüm seçeneklerle mücadele edeceğiz” uyarısı yaptı. Jeremic de Avrupa Parlamentosu’nda konuştu. Belgrad, ABD, Türkiye ve Fransa gibi ülkelerden elçilerini çekerek tepkisini göstermişti. Buna karşın ABD Belgrad’a misilleme yapmayacağını açıkladı.
Diplomatik kartlarla yetinen Sırbistan’ın Savunma Bakan Yardımcısı Dusan Spasojeviç ise Kosova’nın bağımsızlığını ‘askeri bir problem olarak görmediklerini’ belirterek “Askeri müdahalede bulunmayacağız” dedi. Belgrad tek meşru güç olarak KFOR’u görüyor. Dün Sırplar Kosova ortak polis gücü ve UNMIK’in denetimindeki iki gümrüğü yakıp yıkarken durumu kontrol altına alarak alan KFOR da Sırbistan-Kosova arasındaki yolları kapattı.
‘Ayrılıkçı’ hislerin tetiklendiği Bosna-Hersek Federasyonu’nun Sırp Cumhuriyeti’nde de ‘Kosova gibi ayrılalım’ tartışması başladı. Bosnalı Sırp Başbakan Milorad Dodik, muhalefetteki Sırp Demokratik Parti ve Sırp Radikal Parti’nin Bosna’dan bağımsızlık ilan etme önerisini reddetti. Kafkasya’da Abhazya ve Güney Osetya dünyaya ‘Bizi de tanıyın’ diye seslenirken Filistin lideri Mahmud Abbas’ın yardımcısı Yaser Abd Rabbo da İsrail’le görüşmelerden sonuç çıkmazsa tek taraflı bağımsızlık önerdi. Bush yönetimi Rabbo’nun önerisini soğuk karşıladı.
Bayrakları THY taşımış
Kosova’nın mazi zemin üzerinde sarı Kosova haritası ve beyaz altı yıldızdan oluşan yeni bayraklarını da İstanbul’dan Priştine’ye ücretsiz olarak Türk Hava Yolları ulaştırmış. Priştine’de önceki gece Türk ve Arnavut bayraklarıyla donatılmış yaklaşık 30 araçlık bir konvoy bağımsızlık kutlamalarına katıldı. Türk gençlerinin taşıdıkları MHP flamaları da dikkat çekti.
