Çerkesk/Ajans Kafkas – Kafkasya’daki Adıgeler (Çerkesler), Karaçay-Çerkes’te başbakanın Adıgelerden seçilmesi geleneğine son verilmesiyle ortaya çıkan huzursuzluğun ardından dün Çerkesk’te olağanüstü kongrede bir araya geldi.
Çerkes Halkı Olağanüstü Kongresi’ne Adıgey, Kabardey-Balkar ve Karaçay-Çerkes’in Adıge Khaseleri ve diğer sivil örgütler katılırken üç cumhuriyette yaşayan Çerkesleri bir araya getirecek Çerkesya’nın kurulması önerisi tartışmalara damgasını vurdu.
‘Kuzey Kafkasya Çerkes Gençleri Kongresi’ delegeleri, ‘Rusya yapısı içinde Kafkasya Çerkeslerin bir cumhuriyette birleştirilmesinin federal merkezden istenilmesi’ teklifini dile getirdi. Kuzey Kafkasya Çerkes Gençleri Kongresi Başkanı Ruslan Kandohov, kongrede tartışılan şu teklifi okudu: "Karaçay-Çerkes’teki Çerkeslerin durumundan ve halkımızın geleceğinden endişeliyiz. 18-19. yüzyılda Kafkasya savaşlarının trajik sonuçları ve devletin yanlış politikalarına bağlı olarak Çerkesler kendi topraklarında, Rusya Federasyonu’nun bir bölgesi Kafkasya’da parçalanmış bir halka dönüştüler. Sovyet yönetiminin ilk yıllarında kurulan milli devlet oluşumları tek Çerkes halkını parçalara ayırdı. Karaçay-Çerkes ve Kabardey-Balkar’da mantaliteleri farklı Adıge ve Türk halklarının birleştirilmesi, baştan bölgede daimi milletler arası etnik anlaşmazlıklara temel koydu. Şu anda Rusya’nın bütünlüğü tehlikede. Rusya bölgelerinin sağlamlaştırılma konusundaki olumlu tecrübesini dağılmış Çerkes halkına yönelik kullanacağız. Federasyonunun yeni cumhuriyeti ekonomik açıdan tam, siyasi olarak yönetilen ve milletler arası ilişkilerde yapıcı olacak ve şüphesiz Rusya’yı güney sınırlarında güçlendirecek. Federal yönetimin, Çerkeslerin daha fazla bu duruma tahammül edemeyeceklerini anlaması gerekiyor ve Rusya Federasyonu’nda ortak bir cumhuriyet olarak ‘Çerkesya’ meselesinin çözülmesinin zamanının geldiğini ve bunun yasal olduğunu düşünüyoruz."
Dünya Çerkes Birliği Başkan Yardımcısı Nalbi Guetl de "Karaçay-Çerkes Çerkeslerine Çerkeslerin bir federal cumhuriyette birleştirilmesi fikrini gündeme getirmelerinden ötürü minnettarım. Halkın acısını birkaç dakikalık konuşmada anlatamazsın, ama bugünkü kongre bildirisine Genç Kongre’nin mesajının dahil edilmesini istiyorum" diyerek öneriye destek verdi.
Kabardey-Balkar Çerkes Kongresi Başkanı Ruslan Keşev de öneriye desteğini şöyle dile getirdi: "Bugün görülüyor ki, durumun istikrarsızlığına hizmet eden şey, yeni bir cumhuriyetin oluşturulması değil, idari taksimatın halen korunuyor olmasıdır. Mesele şu ki, bir halk kendi topraklarında ikisi iki halklı olmak üzere altı cumhuriyete bölünmüş, bu normal bir durum değil ve bu yakın zamanda temel istikrar bozan etken olacak."
Kongrenin sonunda, dile getirilenler hususların federal merkeze ulaştırılması hazırlıklarını yürütecek bir komitenin kurulmasına karar verildi.
Kabardey-Balkar Adıge Khasesi farklı düşünüyor
Kongre öncesinde Kabardey-Balkar Adıge Khase Başkanı Muhammed Hafıtse, Regnum ajansına yaptığı açıklamada Karaçay-Çerkes’te halkların uyum içinde yaşamasını istediklerini belirterek ayrı cumhuriyet fikrine sıcak bakmadığını ifade etti. Karaçay-Çerkes’de milli problemlerle yeni Başkan Boris Ebzeyev’in ilgileneceğine dair umudunu dile getiren Hafitse ‘Çerkesya’nın oluşturulması ve Mart 2009’da yapılacak Karaçay-Çerkes parlamento seçimlerini boykot edilmesi önerileriyle ilgili olarak “Karaçay-Çerkes’in bir ve parçalanamaz olması gerektiğini düşünüyorum. Ve Boris Ebzeyev, 1 Kasım 2008’de Çerkes sivil hareket liderlerine verdiği yapıcı tekliflerini göz önünde bulunduracağı yönündeki sözünü tutacak. O zaman sorun kalmayacak” dedi. Hafitse, Karaçay-Çerkes Adıge Khase’sinin radikal önerilerine Adıgey Adıge Khase’sinden farklı olarak Kabardey-Balkar Adıge Khase’sinin destek vermemesiyle ilgili soru üzerine de “Kabardey-Balkar Adıge Khase’si, Karaçay-Çerkes halkları arasında kardeş ilişkileri ve ölçülü diyalogun karşı duruş ve karşılıklı eleştirilerden iyi olduğunu düşünüyor” dedi.
Hafitse, Regnum’un Çerkes toplumunun liderleri ‘Boris Akbaşev ve Stanislav Derev’in ölümünden sonra Çerkes hareketinin Karaçay-Çerkes’te karizmatik lider çıkaramadığı’ tespitini de “Liderleri zaman ortaya çıkarıyor. Çerkeslerin çok sayıda gerçek vatanseverleri var. Birinciliği kime vereceklerine kendileri karar verecek” diye değerlendirdi. KU/RE/ÖZ/FT
