Mahaçkale/Ajans Kafkas – Dağıstan’da yapılan bir araştırma, gençlerin yüzde 30’unun dini devlette, yüzde 54’ünün de laik düzende yaşamak istediğini ortaya koydu.
Dağıstan Devlet Üniversitesi’nin felsefe ve sosyoloji bölümü ‘Yenilikçi Rusya Bilimsel ve Bilimsel Pedagoji Personeli’ adlı federal hedef programı çerçevesinde ‘Dağıstan Halkları’ adlı derginin katılımıyla Ocak-Mayıs 2010’da Dağıstan halkı arasında ‘Dini-politik ekstremizm ve terörizme yaklaşımınız’ konulu bir kamuoyu araştırması yürüttü. Profesör Salih Muslimov başkanlığında yürütülen çalışmada, üniversite ve yüksek okul öğrencileri, öğretim üyeleri, üniversite, yüksek okul, polis okulu ve devlet kurumu çalışanları arasından 30 yaş altı 1600 gence sorular yöneltildi. Ayrıca farklı millet, din ve sosyal gruptan 30 yaş üzeri 500 kişiyle röportaj yapıldı. Gençlerle yapılan anketten şu sonuçlar çıktı:
‘Dağıstan’da sizce dini-mezhepsel durum sizce nasıl?’ sorusuna 190 kişi (yüzde 12) ‘istikrarlı’, 395 kişi (yüzde 25,5) ‘çatışma halinde’, 752 kişi (yüzde 49) ‘gergin’ yanıtını verirken 214 kişi (yüzde 13,5) fikir beyan etmedi.
‘Mezhepler içindeki (dinler arasında) ilişkilerdeki gerginliğe sizce en fazla ne neden oluyor?’ sorusuna şu cevaplar verildi:
a) 290 kişiye göre (yüzde 12) sosyo-ekonomik kriz
b) 380 kişiye göre (yüzde 16) bazı siyasi parti ve adamlarının halkın dini duygularını kendi amaçları için kullanma girişimleri.
c) 197 kişiye göre (yüzde 8) İslami örgütlerin Dağısan toplumundaki istisna durum iddiaları.
d) 830 kişiye göre (yüzde 35) yeni, geleneksel olmayan dini hareket ve akımlar (vahhabizm, Protestan cemiyeti vs.), farklı dini örgütler, İslami akımların kendi takipçilerinin sayısını arttırmak için rekabet içinde mücadeleleri.
e) 522 kişiye göre (yüzde 22) farklı dini örgütler ve İslami akımların kendi takipçilerinin sayısını arttırmak için rekabet içinde mücadele etmeleri.
f) 142 kişiye göre (yüzde 6) farklı düşünceler.
‘Sizce kendi dini inancınızı başkalarına zorla dayatmak mümkün mü?’ sorusuna 369 kişi (yüzde 23) ‘mümkün’, 1089 kişi (yüzde 68) ‘mümkün değil’ derken 115 kişi (yüzde 7) yanıt vermedi.
‘Tanıdıklarınız, hemşehrileriniz, akrabalarınız arasında ekstremist ve teröristlerin olduğunu bilseydiniz, bunu güvenlik organlarına bildirir miydiniz?’ sorusuna 1600 kişiden 418’i yani yüzde 25,5’i ‘evet’, 560’ı yani yüzde 30’u hayır cevabı verdi. 612 kişi ise (yüzde 39,5) cevap vermedi.
“Dağıstan’da yürürlükte olan vahhabi ve diğer ekstremist faaliyetlerin yasaklanması’ kanununa yaklaşımınız nedir?” sorusuna şu cevaplar alındı: olumlu 1180 (yüzde 75), olumsuz 216 (yüzde 13), yanıt vermekte kararsız 175 (yüzde 10).
‘Dini örgütlerin devletten ayrılması prensibini destekliyor musunuz?’ sorusunun yanıtları ise şöyle: destekliyorum-442 (yüzde 27,5), desteklemiyorum-748 (yüzde 48,5), cevap vermekte zorlanıyorum-380 (yüzde 24).
‘İslam’a inanan halklar laik kanunlardan şeriat kanunlarına geçerse Dağıstan ve Kuzey Kafkasya’da ekstremizm ve terörizm seviyesinin düşeceğini düşünüyor musunuz?’ sorusuna şu cevaplar alındı: düşer- 534 (yüzde 33), düşmez- 624 (yüzde 40), cevap vermekte zorlanıyorum- 378 (yüzde 24,5).
‘Sizce dini-siyasi ekstremistlerin amaç ve niyetleri nelerdir?’ sorusuna şu cevaplar alındı: İslam (şeriat) devleti kurmak-518 (yüzde 20), İslam’ın temizliği için mücadele-346 (yüzde 13), sosyal adalet için mücadele-153 (yüzde 6), bu artık toplumun belirli bir kesiminin mesleği-270 (yüzde 10), yabancı devletlerden finansal destek alma-498 (yüzde 19), inanmayanlara karşı mücadele-403 (yüzde 16), toplumda ahlaksızlıkla mücadele-180 (yüzde 7).
‘Tarikatçıların öğretilerinin vahhabilerin öğretilerinden sizce temel farkları nelerdir?’ sorusuna şu cevaplar alındı: Sıkı tektanrıcılık yüzde 17, tarikatların ve şeyhlerin faaliyetlerinin reddi yüzde 22, Peygamber Muhammed’in arabuluculuk rolünün inkarı yüzde 15, İslam’ın yeni görüşlerden temizlenmesi ve ilk önceki İslam’a dönüş talebi yüzde 19, kutsal metinlerin yorumlanması ve anlaşılmasında özgür düşüncenin reddi yüzde 14, diğeri yüzde 13.
‘İslam’ın hangi emirlerini yerine getiriyorsunuz?’ sorusuna şu cevaplar alındı: Kelime-i şehadet- 530 (yüzde 33,5), beş vakit namaz- 440 (yüzde 28), oruç- 670 (yüzde 40), zekat-440 (yüzde 28), hac- 165 (yüzde 10,3), yerine getirmiyorum- 320 (yüzde 20).
‘Nasıl bir devlette (laik mi dini mi) yaşamak isterdiniz?’ sorusuna şu cevaplar alındı: Dini- 474 (yüzde 30), medeni (laik)- 874 (yüzde 54), cevap vermekte zorlanıyorum- 137 (yüzde 9).
‘Cinsler arasında evlilik öncesi ve evlilik dışı cinsel ilişkiyi kınıyor musunuz?’ sorusuna gençlerden şu cevaplar alındı: Kınıyorum- 950 (yüzde 61), kınamıyorum- 395 (yüzde 25), cevap vermekte zorlanıyorum- 215 (yüzde 14). RE/ÖZ/FT
