Sohum/Ajans Kafkas – Abhazya Devlet Başkanı Sergey Bagapş, Vremya.ru’dan İvan Suhov’a gündemdeki konularla ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Abhazya’nın Rusya ve Nikaragua dışında diğer devletlerin de tanıması için aceleleri olmadığını belirten Bagapş, muhalefetin Rusya ile işbirliği anlaşmalarına getirdiği eleştirilerin de tamamen seçim öncesi siyasi amaç taşıdığını savundu. Ajans Kafkas’ın Türkçe’ye aktardığı röportajda Bagapş şu değerlendirmelerde bulundu:
Sergey Vasilyeviç, bir yıl önce Rusya Abhazya bağımsızlığını tanıdı. Bu olayları nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu önemli tarihi bir an. Abhazya devletinin tanınması, uzun yılların Abhaz halkının istediği şey. Hiç şüphesiz biz, bize yaptıkları ve yapmakta olduklarından ötürü Rusya sınırsız minnettarız.
Sizce Rusya’nın tek taraflı tanıması uluslararası tanınmayı güçlendirmez mi?
Tanınma sürecini zorlamıyoruz, kimseye yalvarmak istemiyoruz. Tanınma süreci uzun. Sovyet Rusya’sını birçok Avrupa ülkesi onun ortaya çıkışından ancak on yıl sonra tanıdı. Bizi bir yıl önce yeryüzündeki en büyük ülke, en büyük güçlerden biri, BM Güvenlik Konseyi’nin bir üyesi tanıdı. Geri kalanlar bırakın düşünsün.
Şu anda Abhazya’nın Gürcistan ile ilişkileri nasıl?
Gürcistan ile henüz hiçbir ilişki yok. Şu anki Gürcistan yönetiminin elinde oldukça çok sayıda Oset ve Abhazın kanı var.
Tanınmayı saymazsak, 2004’de koyulan hedefler açısından sizin devlet başkanlığınız döneminde Abhazya neler elde etti?
Birincisi ve en önemlisi; biz ülkenin toplam bütçesi 440 milyon iken yönetime geldik. 2010’da ülke bütçesini 2 milyar ruble olarak düşünüyoruz. Bütçe büyümesi 4.5 kat, bu çok iyi bir büyüme. Planlamış olduğumuz, programımızda olanların çoğunluğunu yerine getiriyoruz. Bu yaşam seviyesini arttırmak, harap durumdaki ekonomiyi düzene kavuşturmak, ekonomiyi büyütmek demek. Rakamlar yeterli. Elbette tamamıyla hoşnut olmak mümkün değil. Ama çok şey yapıldı, bu bir gerçek.
Peki başarılamayan neler var?
İçişleri Bakanlığı faaliyetleri alanındaki, suçun düşürülmesi konusundaki bazı hedefler. İlerlemeler var, ama daha çok şeyin yapılmış olması istenirdi. Makroekonomik meselelerde elde etmek istediğimiz şeylerin hepsine ulaşamadık; Yolunu açmak isteğimiz demiryolu, Adler’den Zugdidi’ye, çalışmalarını yeniden başlatmamız gereken havaalanı. Enerji konusunda halen birçok problem var. Eğer bunları çözseydik ülke ekonomimizde iyi etkili olurdu. Tarım sektöründeki problemler de var, çünkü bu alan yatırıma ihtiyaç duyuyor ve şimdilik bu sağlanamadı. Bundan dolayı problem çok.
Demiryolundan söz edecek olursak, geçen seneki savaş bu projeye zarar vermedi mi?
Olmadığını düşünüyorum. Bu iyi ve doğru bir proje, talep olacak ve devam edeceğiz. Rusya Demiryolları Şirketi ile umut verici ön anlaşmalar, çalışma kredisi ve yolun hizmete açılması var.
Demiryolu, muhalefetin en sevdiği konulardan biri. Eski Devlet Başkanı Yardımcısı Raul Hacimba neden görevden ayrıldı? Anlaşmazlığınız ne konuda? Devlet başkanının eylemlerinde devlet başkanının hoşuna gitmeyen nedir?
Henüz seçimler ilan edilmedi, ama seçim öncesi kampanya başladı. Yönetim mücadelesi var. Resmi adaylık başvurusu henüz olmadı. Ama muhalefet bu mücadeleye erken başladı. Eski devlet başkanı yardımcısına gelince, galiba bazı duyguları kaldı. Bu normal bir olay. Dört yıl boyunca beraber çalıştık, sükunet içinde çalıştık, herhangi bir duygu olmadan, genel bir anlaşmazlık olmadan çalıştık. Gerçi onun da ifade ettiği gibi her zaman kendi düşüncesi vardı. Ve bunu da çok iyi anlıyorum. Tüm çözümler seçim zamanında olacak. Halk muhalefete oy verirse, demek ki biz dört yıl içinde az şey yaptık. Gerçi ben aksini düşünüyorum. Global konularda ayrılık yok, bağımsızlığımızla ilgili. Bazı konularda belirli spekülasyonlar var. Bu, Rusya Federasyonu sınır hizmetinin burada bulunması, Rusya ordusunun yerleştirilmesi, Gal bölge sakinlerinin vatandaşlığı ile ilgili. Bugün halka negatif olarak sunulan konuların yönetim tarafından çözülmediği doğru değil. Politik mücadele var. Bir kez daha söylüyorum, seçimler herkesi yerine koyacak.
Peki şu andaki muhalefet, 2004’de size karşı duranlar mı?
Evet, hepsi aynı kişiler.
2004’de olduğu gibi riskli karşı duruşun tekrarlaması mümkün mü? Yoksa yine de diyalog olacak mı?
Ben diyalogdan yanayım. Televizyonda, doğrudan görüşme ve irtibatlar, müzakerelerle diyalog olmasından yanayım. Siyasi doğruluğu olmayan, muhalefet tarafından hiçbir hakarete cevap vermeyeceğiz. İşimiz bize yetiyor. Çalışmamız, ekonomimizi kalkındırmamız, zorlu turizm sezonunu geçmemiz lazım, çünkü çok tatilcimiz var. Her şey seçimlerin ilan edilmesinden sonra başlayacak. Yönetim tarafından çatışma riski yok. Eğer muhalefet kızışmaya giderse, sonradan olacakların sorumluluğunu üstlenmesi lazım.
Riskli soru, sizce Vladimir Putin muhaliflerle neden görüştü? Bununla Rusya geçen devlet başkanlığı seçimlerin öncesinde olduğu gibi Abhazya’daki durumu tırmandırmıyor mu?
Kesinlikle hayır. Görüşmemizde Vladimir Vladimiroviç’in söylediklerini kelimesi kelimesine aktarabilirim. O basınla tanıştı, orada Rusya sınır erleri ve Gal bölge sakinlerinin vatandaşlığı ile ilgili meseleler gündeme getirildi. Rusya’nın Abhazya’nın güvenliğinin sağlanması konusunda sorumluluk aldığını konuştuk. ‘Bağımsız bir devlet olarak çıkarları her zaman göz önünde bulundurulmalı. Yani uluslararası hukuk ve sözleşmelere göre.’ O şöyle dedi: Uygun olduğunu düşünüyorsanız muhalefetle görüşmeye hazırım, ama hayır derseniz görüşmem. Şöyle cevap verdim: Vladimir Vladimiroviç, elbette muhalefetler görüşmek gerekiyor. Bunlar bizim vatandaşlarımız, onların kendi düşünceleri var. Konuşunuz, benim açımdan hiçbir problem yok. Ben bu görüşmeyi onlara organize ettim.
Gal bölgesindeki pasaportlar meselesi hakkında muhalefetle anlaşmazlığınızı kısaca özetleyebilir misiniz?
Anlaşmazlık bir tane. Herkes anlamalı ki ( 1992-1993 savaşından sonra bölgeyi terk eden) Gal bölge sakinlerinden Abhazya’ya geri dönmüş olanlar bizim vatandaşımız. Onları Abhazya’nın ilk devlet başkanı geri getirdi, yaklaşık 45-50 bin kişi. Bu insanlar bağımsızlık referandumuna (1999), ilk devlet başkanlığı seçimlerine, geçen diğer devlet başkanlığı seçimlerine ve parlamento seçimlerine katıldılar. Onların yerel yönetimleri, bölge meclisleri oluştu. Onların parlamentoda kendi temsilcileri var. Eğer onlar Abhazya Cumhuriyeti devlet başkanlığı seçimlerine katıldıysa, şimdi onların devlet başkanlığı seçimlerine katılmaması meselesi neden gündeme getirilsin? Bağımsız bir devlet olarak böyle bir şey yapabilir miyiz? Yapamayacağımızı düşünüyorum.
Peki onlar geçen sefer olduğu gibi, pasaport yerine geçen 9 nolu formla mı katılacaklar? Çünkü pasaport vermek büyük ihtimalle gerçekleştirilemeyecek.
Bu parlamentonun meselesi. Kanun var ve her şey kanunlara uygun olacak. Eğer maksimum sayıda pasaport verebilirsek, elbette tercih edilen pasaportla seçimlere katılmaları. Eğer yetiştiremezsek de insanları oy kullanma haklarından mahrum bırakamayız.
Muhalefet sizi Rusya sınır erlerini yerleştirmek ve devlet başkanı olarak Rusya sınır noktalarını ziyaret edemiyor olmanızdan ötürü eleştiriyor.
Bu delilik, anlıyor musunuz? Bu durumu gerginleştirmek demek. Bizde uzun yıllar Rus barış askerleri bulundu. Onlarla en iyi ilişkilerimiz vardı. Onları ziyaret ettik, beraber çalıştık. Sınır erleri ile de aynısı olacak. Bizim, Abhazya’nın dünyada Rusya ile olduğu gibi iyi ilişkilerinin olduğu başka bir ülke yok. Aynı şekilde sınır erleri ve askerleri ile olduğu gibi. Evet, farklı engeller, süreçler olabilir. Örneğin, kaza veya daha başka çıkışlar olabilir. Ama bizim sınır bölgelerini ziyaret edemeyeceğimiz, bu delilik. Bu insanlar bizi korumaya, Abhazya’da barış ve sükunetin korumaya geldiler. Bugün muhalefetin söylediği şeyleri söylemek değil, onlara yardım etmek gerekiyor.
Peki onlar gerçekten, tüm bu yıllar boyunda kendi özgürlüklerini koruyan ve her zaman kendi başlarına kendilerini korumaya hazır olan Abhazya için gerekli mi?
Onların şu anda çok gerekli olduğunu düşünüyorum.
Açık kısa cevap; Peki gergin siyasi tartışmalı kurumlardan biri haline dönüşen demiryoluyla ilgili neler oluyor? Sözünü ettiğiniz krediyle ilgili durum nedir? Bu kredi alındı mı, yoksa henüz sadece planlanıyor mu tam anlaşılır değil ve hangi garanti altında?
Şimdilik hiçbir şey alınmadı. 1.5 veya 2 milyar ruble kredi ayrılabileceği konusu gündeme getirildi. Bu Abhazya’nın kredisi değil. Rusya Demiryolları için kredi istedim. Demiryolunu hızlı şekilde yeniden inşa etmek için bizim kendi gücümüz ve uzmanımız yok. Rusya Demiryolları’nın var.
Yani kredi alıcısı Rusya Demiryolları olacak?
Elbette.
Rosneft ile anlaşma perspektifleri nelerdir? Rafineride petrol pompalanmaya başladığında bu turizme zarar verebilir mi?
Eğer bu sadece Abhazya’da olsaydı elbette, endişem olurdu. Ama Abhazya ile doğrudan sınırda Gürcistan’da beş Amerikan petrol rafine şirketi çalışıyor. Türkiye’de Karadeniz’de iki şirket çalışıyor. Bulgaristan ve Romanya’da çalışıyor. Rusya Tuapse önünde çalışıyor. Soruyorlar: Orada bir şey olursa bu tatil yerlerimize engel olmaz mı, çünkü bizden sadece
Rosneft ile anlaşma imzalandı mı?
Henüz hazırlanıyor.
Eğer Rosneft planladığı üzere gelirse, bu Abhazya yakıt sisteminde yerel işadamlarına zarar vermez mi?
Zarar vermeyeceğini düşünüyorum. Rosneft sabit fiyatlar vaat ediyor. Onlara bize zarar vermek için değil, bize modern kaliteli benzin istasyonları kurmaya yardımcı olmak için geliyor.
Rosneft ile anlaşma sadece perspektifi olan ekonomik planlı anlaşma mı, yoksa Kremlin’de olan bazı kişilerle de siyasi anlaşma mı?
Biliyorsunuz benim Kremlin’de anlaşma imzalamam gibi bir gerekliliğim yok. Beş yıllık çalışmamda, ekibimizin beş yıllık çalışmasında Kremlin bizi iyi öğrendi. Onlar bizim imkanlaımızı, ilişkilerimizi, nasıl çalıştığımızı ve ne yaptığımızı biliyor. Biz açığız. Rusya hükümet başkanının ziyaretinden bazı siyasi şovlar yapmak gerekmiyor. Bu normal bir ziyaret. Biz onunla daha önceden konuşmuştuk, onu davet ettim ve o da daveti kabul etti. Buraya gelecek grup oluşturulduğunda rica ettim: Elbette grupta Sergey Bogdançikov’un (Rosneft başkanı) olması iyi olurdu, çünkü konuşacaklarımız var, özellikle de benzin kaynağı açısından. Durum şu ki, benzini biz şimdi çoğunlukla Romanya’dan alıyoruz ve son zamanlar gösterdi ki, problemler olabilir. Bildiğiniz gibi, Gürcüler korsan yollarıyla yakıt tankerimizi çaldılar. Ve burada anında sıkıntı oldu. Bir tekelci, her zaman oldukça tehlikelidir. Eğer nakliye ile ‘Abhaztorg’ şirketi ilgilenirse bu tür problemler olmayacak.
Alıkonulan tankerden kayıp bir şekilde dolduruldu mu?
Elbette, henüz değil.
Ne yapmayı planlıyorsunuz?
Bundan sonra bu tür problemlerden nasıl kaçınacağımıza elbette hükümet ve nakliye şirketi ile karar vereceğiz.
Rosneft bir şekilde yardım edecek mi?
Yardım ediyor bile.
Sözü edilen demiryolu ve petrol dışında Abhazya’nın yeni büyüme noktaları var mı?
Elbete projeler çok. Otomobil yolu. Ritsa gölüne yeni yol. Tüm turizm kompleksinin çekici hale getirilmesi. Sağlık kuruluşlarını düzene koymak. Bu sene tatil sezonunda 1 milyon turist bekliyoruz. Elbette bu ekonomiyi etkileyecek. Paralel olarak tarım sektörünün gelişimi demek. Yerel sanayinin gelişimi demek. Turizm alanı her ülkede diğer alanlarda gelişmeye götüren lokomotiftir.
2000’den beri turist sayısı ciddi şekilde arttı mı?
Elbette. Biz henüz 2007 seviyesindeyiz, o sene en başarılı yıldı, 800 binden fazla turist gelmişti. Şimdi henüz 2007 ile eşitiz.
Sizin yönetime gelmeden önce oldukça az mıydı?
O zaman turist hiç yoktu. Yaklaşık 60-70 bin, bazı yıllarda 100-150 bin. Geçen sene 2008 olaylarından ötürü yüzde 30 kadar azalma oldu. Bu sene yeniden çok sayıda insan geldi. Bu sevindirici. İnsanlar burada istikrarı hissetti. Burada ekoloji güzel. Servis de kötü değil. Üstelik deniz temiz, ürünler oldukça ucuz. En önemlisi de sadece yüzebilecekleri değil, iyi bildikleri ve anladıkları kişilerle konuşabilecekleri dost bir ülke. Bizim burada çok ilginç yerler var. Örneğin şu anda Novıi Afon manastırı yeniliyoruz, Ritsa yolunu düzenliyoruz. Kutsal Ortodoks yerleri var. Elbette Rus turisti memnuniyetle buraya gelecek.
Geçen devlet başkanlığı seçimlerin öncesinde Abhazya’da kimin neye sahip olduğunu anlamak için tatil merkezleri ve sağlık merkezlerinin kayıt defterinin tutulması meselesi gündemde idi. Bu çalışma yürütüldü mü?
Elbette yürütüldü. Biz hepsini biliyoruz. Bizden önceki yönetim henüz çalışabilir durumdaki birçok kurumu kiraya verdi. O dönemde bu doğru bir karardı, onları korumak gerekiyordu. Onlar kiralandığında turist hiç yoktu, kimse buraya gelmiyordu. Bugün kurumsal ve yasal formlar değişebilir. Henüz karar vermedik, bu problemle ilgileniyoruz, seçim öncesi programda ekonomi bakanlığının planlarında yer alabileceği görülüyor. Tüm bu kompleksin yeni gelişim yollarını düşüneceğiz.
Ekibinizin istikrarı büyük hayret uyandırıyor. Başbakan tek bir kez değişmedi. Böyle bir durumda güvenlik konseyi sekreteri Stanislav Lakoba’nın istifa olayı ilginç.
Güvenlik konseyi sekreteri, tecrübeli bir kişi, siyasetçi. Galiba onu bu adıma mecbur bırakan şeyler var. Henüz onunla karşılaşmadım, konuşmadım. İstifa edip, etmemiş olmasına bağlı olmaksızın, Stanislav Lakoba arkadaşımız, dostumuz olarak kalacak ve onunla ilişkilerimiz nasıl iyiydiyse öyle kalacak. Galiba henüz bilmediğim bazı şeyler var. ÖZ/FT
