Abhazya Devlet Başkanı Sergey Bagapş, Delovoy Petersburg (İş Petersburg) internet sitesinden Oksana Prohorova’ya verdiği röportajda küresel mali krizin Abhazya’ya etkilerini değerlendirdi.
Bagapş, kriz nedeniyle yatırım için iyi bir zaman olmadığını ama Rusya’nın ortak projeleri zamanında gerçekleştirmesini ümit ettiklerini vurguladı. İşte Bagapş’ın değerlendirmeleri:
Global kriz Abhazya ekonomisini nasıl etkiledi?
Ekonomik kriz bizi önemli derecede etkilemedi, kendiniz karar verin: Dış borcumuz yok. Elbette biz Rusya’daki fiyat politikasına bağlıyız, ticaretimizi Rusya ile yapıyoruz. Tatil, dinlenme alanından gelirler bütçeyi oluşturuyor ve biz bu sene dinlenenlerin daha az olacağını ihtimal dışı görmüyoruz. Üstelik niyetlendiğimiz büyük yatırım projelerinin bazıları Rusya şirketlerinin katılımı olmadan mümkün değil. Biz, şu zamanın yatırım için en konforlu zaman olmadığını anlıyoruz, ama öngörülebilir gelecekte Moskova’nın havaalanı, demiryolu, deniz limanları gibi projeler hakkında kararını bekliyoruz. Yaza kadar terminal ve Sohum havaalanı otel kompleksini yönetecek kurumların belirleneceğini tahmin ediyorum. Şu anda Ermenistan, Azerbaycan ve Ortadoğu’ya giden demiryolu, Kafkas sıradağları üzerinden Sohum-Vladikavkaz yolunu 17 saatten 7 saate düşürecek otoyol gibi ulaşım projeleri için gereken mali kaynaklar hakkında ön hesaplar yapılıyor. Bu otoyol, deniz limanlarımıza yolu üç katı azaltacak, ekonomik açıdan önemli olan Rusya petrol ürünlerinin yeniden ihracatını sağlayacak. Şimdilik, bu projelerin değeri ve tarihleri konusunda net bilgilerim yok, her bir proje ile ilgili karar Rusya tarafı ile ortak alınacak. Bunlarla ilgili istişareler uzun sürecek, çünkü projeler milyarlık yatırımlara ihtiyaç duyuyor.
Abhazya bundan sonra Rusya ile ilişkilerini nasıl inşa edecek?
Rusya bizim kilit partnerimizdir. Moskova’ya yaptığım kısa ziyarette Devlet Başkanı Dmitri Medvedev ile görüştüm, görüşmenin sonunda Rus havacılığının yerleştirileceği Gudauta’daki askeri üssün ve Oçamçira’daki deniz üssünün kurulması konusunda anlaşmaya vardık.
Özellikle Gürcistan tarafından gelebilecek askeri provokasyonlara karşı sınırların korunmasına önem verilecek: Rusya tarafı sınır birliği sayısını netleştiriyor, biz 300 sınır eri belirledik ve sunmaya hazırız. Rusya tarafı Abhazya’ya ekonominin yeniden inşası için 2 milyar 360 milyon ruble ayırdı. Bu para yol inşaatı, sosyal yatırımların- okul, hastane, doğum evi- yeniden inşası için kullanılacak. 2010 finansal yardım miktarını da görüştük.
Ben, Rusya vatandaşlarının Abhazya hazinesinin sadece Rusya hükümeti mali yardımları sayesinde doldurulduğu izlenimine kapılmalarını istemiyorum. Belirtmek isterim ki, bu sene kendi bütçemiz 1 milyar 640 milyon ruble idi. Abhazya bütçesinin yıllık büyüme oranı yüzde 25-30, 2010’da 2 milyar rubleye kadar büyümesini bekliyoruz. Daimi nüfusu 200 bin kişi olan bir cumhuriyet için kötü bir gösterge değil.
Abhazya’da hangi bölgelerin şirketleri etkin durumda?
Moskova ile sıkı işbirliği oluşturduk, buraya defalarca Yuri Lujkov geldi, Sohum’daki Rus okulunun yeninden inşasına yardımda bulundu. Aynı zamanda Moskova yönetimi ile Sohum’da Moskova Evi inşası, Pitsunda’da tatil merkezi, Sohum bölgesindeki Eşera spor merkezi ve daha başka tadilat çalışmaları konusunda büyük yatırım projeleri gerçekleştiriliyor. Moskovalılar krize rağmen ifade edilen projelerin tarihini kaydırmayı düşünmüyor. Krasnodar Kray yönetimi ile sıkı işbirliğimiz var.
Petersburg iş çevrelerinin de belirli niyetleri vardı, belirli projeler görüşüldü, ancak kesin karar yok. Bunun nedeni ne bilmiyorum, kriz olabilir. Rusya Federasyonu’nun diğer yakın bölgeleri ile de işbirliği anlaşmaları imzaladık, geçenlerde Saratov bölgesi ile bir anlaşma oldu. Rusya iş çevreleri Abhazya’da istikrarın oluştuğunu görüyor. Sonuç; geçen sene hayali bile zor olan büyük yatırım teklif paketi. Yabancı yatırımcıların da ilgisi oluyor, geçenlerde Tayvan yatırımcıları tekstil fabrikası teklifiyle geldi, Türk şirketleri çimento üretimine para yatırmaya hazır.
Abhazya’da halen tümüyle gaz tedariki yok, elektrik alanında da yatırıma ihtiyaç var. Neler yapılması planlanıyor?
Gazprom yönetimi ile görüştük ve belirli bir anlayış gördük. Rusya gaz şirketi Adler’deki boru hattından Abhazya’ya gaz boru hattı uzatmaya hazır, ancak süre ve proje değeri henüz belirlenmedi. Projeye göre tahminen ilk çalışmaları 2011-2012’de başlayacak, Abhazya’nın yüzde 60’ına gaz ulaştırmayı planlıyoruz. Rusya’da elektrik ihracat-ithalatı ile ilgilenen İnter RAO YES şirketi yönetimi ile müzakerelerimiz devam ediyor, Sohum’da ticari temsilcilik açmayı düşünüyor. İnter RAO YES enerji kompleksimizin incisi İngurGES’in gelişim projesine katkıda bulunmayı istiyor, aynı zamanda küçük hidroelektrik santrallerinin bazılarının tadilatı projelerine katılımı istiyor. Katılım parametreleri şu anda görüşülüyor.
Rusya’nın Abhazya’nın bağımsızlığının tanınmasının üzerinden epey zaman geçti. Rusya örneğini sadece Nikaragua’nın takip etmiş olması sizi kuşkulandırmıyor mu?
Hayır. Bağımsızlığın dünya toplumu tarafından tanınması kaçınılmaz bir süreç, önceki siyasi ve ekonomik düzene geri dönüş olmayacak. Şöyle ki, önceden Avrupa Komisyonu temsilcileri bizi Gürcistan ile diplomatik ilişkileri düzene koymaya ikna etmeye çalışıyorlardıysa, şimdi son görüşmelerimizde sınır bölgelerdeki sivil halkın güvenliği, Avrupa sivil örgütlerinin Abhazya bölgesinde çalışma olasılıkları ele alınıyor. Sene sonuna kadar bağımsızlığımızı Beyaz Rusya’nın da destekleyeceği yönünde beklenti için esaslar var.
ÖZ/FT
