Maykop/Ajans Kafkas- Adıgey Cumhuriyeti’nin başkenti Maykop’ta bulunan sivil Adıge Khase’sinin on dördüncü kongresi, Puşkin evi salonunda 27 Haziran tarihinde gerçekleştirildi. 355 delege ve 60 kadar davetlinin hazır bulunduğu kongrede örgüt tüzüğünde de bazı değişikliklere gidildi.Kongre almış olduğu kararla, kurul ve başkanın görev süresini üç yılla sınırladı. Ayrıca, başkan iki seferden fazla seçilemeyecek
Adıgey Khase Başkanı Arambiy Hapay, elinden gelen çalışmaları gerçekleştirenlerin görev süreleri dolduklarında görevlerini bir sonrakilere devretmeleri gerektiğini, görev süresi olarak bir yılları kaldığını ve gelişmelere engel olmamak için bu değişiklikleri yaptıklarını belirtti. Hapay’a göre, bir an önce bir sonraki Adıge Khase başkanlığına kimin geleceğini düşünmek lazım.
Adıge Khase’nin tepeden tırnağa yeniden oluşturulduğunu belirten Hapay örgütün yaptığı en önemli hizmetlerden biri olarak Maykop’ta Çerkes Halkı anıtı inşaatının başlamış olmasını gösterdi.
Hapay " Anıtın temeli 21 Mayısta atıldı, şu anda inşaat durdu, ancak kongre öncesinde Devlet Başkanı Thakuşinov’u yanında idik ve kendisi Adıge Khase’ye Çerkes anıtının 2010 yılındaki Devlet Gününe kadar hazır olacağı teminatında bulundu" dedi.
Kongrede yapılan konuşmalarda, Adıge’lerin anadillerini bilmemeleri konusundaki hoşnutsuzluklar dile getirildi. Konuşmacıların düşüncesine göre, bu durumun sebebi öncelikli olarak dilin aile içine hapsedilmesi ve eğitiminin düzenli olarak verilmemesi.
Kongrede, Krasnodar’lı tarihçiler ve yerli tarihçilerin tarihi tahrif etmeleri, Kuban’ı boş bir yer olarak resmetmeleri, en iyi durumda sadece Yunan, Tatar ve İskitlerden söz etmeleri, tüm bunların yanında Çerkeslerden hiç söz etmemeleri ise eleştirildi.
Adıge Khase Yönetim Kurulu üyesi Hazret Çemso’nun ifadesine göre, 10-15 kişilik polis grupları sabahın erken saatlerinde müslümanların evlerine baskın düzenliyor, evlerin altını üstüne getiriyor ve gidiyorlar. Ancak hiç bir şey bulamıyorlar. Yine Çemso’ya göre, aileler gelen polislerin her birini takip edemezler zira başlarına kötü şeyler gelebilir.
Çemso polislerin namaz kılan gençleri cami meydanında karşıladığını, onları yere yatırıp aradığını ve serbest bıraktığını anlattı. Şimdilik bu eylemlere tepki olmadığını belirten Çemso, bu durumun böyle devam edemeyeceğini belirtti.
Kongrede Adıgey Hükümeti’nin, İçişleri Bakanlığı’nın FSB’nin ve savcılığın katılımıyla dini inançlarına göre yaşayanlara karşı uygulanan takip olayları hakkında bir yuvarlak masa toplantısı yapılması kararı olumlu karşılandı.
Adıge Khase Kuruluna, diaspora Adıgeleri ile ortak hareket projeler gerçekleştirilmesi konusunda Adıgey Hükümeti ile anlaşma ve hazırlık görevi verildi. Maykop’taki Diaspora Çerkes Ekonomi Forumu’nun tekrarlanması konusunun önemli olduğu da vurgulandı.
Kongrede ayrıca, Adıgey, Kabardey-Balkar ve Karaçay-Çerkes yönetimlerine üç parlamento arasındaki koordinasyonun yeniden oluşturulması, bu cumhuriyetlerle hayatın tüm alanlarında daha aktif işbirliği konusundaki dilekler de ifade edildi.
Adıgey, Kabardey-Balkar ve Karaçay-Çerkes sivil toplum temsilcileri ile Kabardey-Balkar, Karaçay-Çekres sosyo-politik durumunun istikrarlaştırılmasına yönelik sivil istişareler yapılması kararının alındığı toplantıda, nüfus sayımında ülkenin yerli halkını teşkil eden Adige’lerin nüfus cüzdanlarında“Çerkes” ya da “Adige” isminin yazması gerektiği kararı alındı.
Diğer taraftan Bağımsız Çerkes Kongresi, Nisan ayında Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti’nin başkenti Çerkesk’te, ü cumhuriyetten delegelerin katılımı ile toplanmış, mevcut durumda Çerkes’lerin ciddi bir asimilasyon tehlikesi ile karşı karşıya olduğunu belirtmiş ve üç Çerkes cumhuriyetinin birleştirilmesi gerektiği konusunu gündeme getirmişti. Üç cumhuriyette Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından kurulan Adige Khase’lerin devlet ve FSB tarafından zamanla ele geçirildiği yönündeki iddiaların ardından her üç cumhuriyette de alternatif sivil örgütlenmelere gidilmişti.
KU/ÖZ/MB
