SOHUM – Karadeniz’in öte yakasında Soçi’den Abhazya sınırına ilerlerken Ermeni taksici Arşak Altıparmakyan “Bagapş kazanacak. Bu ülkede hizmet eden kazanır” diye sözün başında son noktayı koyuyor. Demokratik iradenin aynen sandığa yansıyacağından emin.
SSCB’nin dağılmasının ardından bağımsız kalan Abhazya, 1991’den beri savaş koşullarlına rağmen demokratik seçimler organize etse de onceki gun Rusya ile Latin Amerika’dan müttefikleri Nikaragua ile Venezüella tarafından ağustos 2008 savaşı sonrasında tanınmasının ardından ilk sandık sınavını verdi. Bu kritik dönemde dümende oturan Devlet Başkanı Sergey Bagapş, dört rakibi eski Devlet Başkan Yardımcısı Raul Hacımba, işadamı Beslan Butba, Devlet Liman İşletmeleri Müdürü Zaur Ardzınba ve akademisyen Vitali Bganba karşısında ipi göğüsledi. Muhalefetin hesabı ikinci turda birleşip Bagapş’ı devirmekti ama dugum yuzde 59.37`la ilk turda Bagapş lehine çözüldü. Secim Kurulu Baskani Batal Tabagua`nin aciklamasina gore Hacimba yuzde 15.4, Ardzinba 10.8, Butba yuzde 8, Bgamba yuzde oy aldi.
Abhazlar büyük gürültülerin kopacağı beklentisine rağmen sakin bir seçim geçirdi. Olası Gürcü provokasyonuna karşı seçim öncesi Afon`daki iki Rus savaş gemisine ilaveten iki Rus hücumbotu Gürcistan`a yakin Oçamçıra açıklarında konuşlandı, halk Rusya’nın koruyucu kanatları altında sandık başına gitti. Katılım yuzde 73.4 ile beklenenin uzerinde cikti. Sohum’da belli merkezlerde uzun kuyruklar oluşurken sandıkların kapandığı akşam sekizde sırada bekleyen binlerce kişi merkezlere alınıp kapılar kapatılarak oy kullanması sağlandı. Sandık başlarında bütün adayların temsilcileri gözlem yaparken yönetimin tüm dünyanın gözleri üzerlerindeyken şeffaflığa halel gelmesin diye titizlik gösterdiğine söylemek mümkün.
Nüfusunun yüzde 70’i Ermeni olan Gagra’da nabzını tuttuğumuz insanlar arasından kalbi Bagapş için atmayan çıkmadı. 230 bin civarındaki Abhazya nüfusunun yaklasik yuzde 30`unu teşkil eden ‘Ermeniler garantiyse Bagapş ilk turda kazanır’ derken Abhazya siyasetinde deneyimli bir isim uyardı: “Ermenilerin Abhazların egemen olduğu iktidardan yana görünümleri bazen aldatıcı olabilir.” Ancak Bagapş’ın tanınmanın ardından sınırların FSB tarafından korunması ve askeri üs anlaşmaları dahil Rusya ile yaptığı ikili anlaşmalar Abhazlara ‘Rusya’nın kontrolüne girme’ korkusu yaşatsa da Ermeniler çok mutlu. Rusya ile ilişkileri geliştiren bir lidere Ermenilerin büyük bir kredi açtıkları aşikar. Gal bölgesinde yaşayan ve kendilerin daha çok Gürcistan’a ait hisseden Megrellerin oyu ise bu seçimde fazla önemli değil. Zira Gürcistan vatandaşlığından geçmeye razı olup da Abhazya pasaportu alanların sayısı 60-70 bin Megrel arasında 15 bini bulmuyor. Ulke genelinde toplam secmen sayisi ise 138 bin. Megrellere geçmiş seçimlerdeki gibi pasaport olmadan da oy kullanma şansı tanınmadı. Onceden pasaportu olmayan tum vatandaslar ozel belge ile oy kullanabiliyordu.
Bagapş rakiplerinin aksine seçim kampanyası yürütmese de billboardlara Rusya Başbakanı Vladimir Putin ve Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev ile birlikte göründüğü fotoğrafları taşıyarak Rusya ile eşit devlet ilişkisi tesis ettiği temasını işleyip ‘Ebediyyen beraberiz’ sloganını kullandı. 2004’te Rusya ile birliktelik kozunu Hacımba kullanmıştı. Ama Putin’le birlikte çekilmiş fotoğraflar ters tepmişti. Abhazya halkı Putin’in açık destek verdiği Hacımba’ya yüz çevirmişti. O zaman Rusya hala Bağımsız Devletler Topluluğu’nun Abhazya’ya 1995’te dayattığı ambargonun takipçisiydi. Bagapş eşinin Gürcü olması nedeniyle Gürcistan’a meyledebilecek potansiyelde bir lider olarak lanse edilmeye çalışılmıştı. Ama şimdi 2008’de Abhazya toprağı Kodor Vadisi’ni Gürcistan’dan geri almış ve Rusya ile eşit devlet ilişkiler tesis etmiş bir lider olarak Abhazların karşısında.
Türkiye’den anavatanına dönüş yapmış Abhazlar ise tüm adaylara dağılmış durumda. Aralarında diasporik bir hassasiyetle bağımsızlığı Gürcistan kadar Rusya’ya karşı da koruyabilecek lider olarak Hacımba’yı görenler de var, Bagapş’ın iyi bir sınav verdiğini ve ikinci bir beş yılı hak ettiğini düşünenler de var. İlk özel kanal Abaza TV’nin sahibi ve Moskova’da inşaat işleriyle meşgul Butba’nın başarılı bir işadamı olarak ekonomik katkısının çok olacağına inananlar, bağımsızlık lideri Vladislav Ardzınba’nın akrabası Ardzınba’ya güvenenler ya da bizim için dört adayın farkı yok, seçilen başımızın tacı diyenleri de görmek mümkün. Iktadari toplumu bolmekle suclayan muhalefetin güçlü bir program öneremediği, Bagapş’ı eleştirseler de farklı bir şey sunamadıklarını düşünenler az değil. Hele ekonomideki kredisi bir yana Butba’nın Rusya’da bile mümkün olmayan ‘her memura 20 bin ruble maaş’ vaadine kanan yok.
Bazi usulsuzluklere ragmen gözlemcilerin seçimin şeffaf geçtiğine dair tespitleri öne çıksa da `Oylar durust sayilsaydi ikinci tura kalirdik` diyen muhalefetin adet olduğu üzere sonuçlara itiraz etti. Tabagua itirazlarin sonuclari etkileyecek boyutta olmadigini soylerken 2004’teki gibi bir restleşme ihtimali de şimdilik görülmüyor. Hatta Bgamba resmi sonuclar cikmadan Bagaps`i tebrik etti. O zaman Hacimba devlet başkanlığı yardımcısı olarak Bagapş’ın iktidarına ortak edilerek kriz çözülmüştü. 2004’te Rus müdahalesinin geri tepmesinden dersini alan Rusya da bu kez tarafsız durmaya çalışıyor.
Fehim Taştekin
