Normal021MicrosoftInternetExplorer4/* Style Definitions */table.MsoNormalTable{mso-style-name:”Normal Tablo”;mso-tstyle-rowband-size:0;mso-tstyle-colband-size:0;mso-style-noshow:yes;mso-style-parent:””;mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;mso-para-margin:0cm;mso-para-margin-bottom:.0001pt;mso-pagination:widow-orphan;font-size:10.0pt;font-family:”Times New Roman”;}Sohum/Ajans Kafkas- Abhazya Devlet Başkanlığı İdaresinde, Abhazca’nın gelişimi ve korunmasıyla ilgili bir yuvarlak masa toplantısı Devlet Başkanı Sergey Bagapş’ın başkanlığında dün gerçekleştirildi.
Toplantıya milletvekilleri, sanat ve bilim adamları, Abhazya Devlet Üniversitesi, Eğitim Bakanlığı’nın Abhazca’nın gelişimine yönelik kurmuş olduğu vakıf temsilcileri katıldı.
Toplantıda yaptığı konuşmada Bagapş, Abhazca’nın kendi başına gelişemeyeceğini, yardıma ve desteğe ihtiyacı olduğunu, bunun için bilim adamları ve aydınların özverili çalışmalarına gerek duyulduğunu söyledi.
Devlet Başkanlığı İdare Başkanı Valeri Arşba ise 2007’de Abhazca’nın gelişimi için bir devlet programının hazırlandığını ve programın onaylandığını söyledi.
Arşba “ Bu programa uygun olarak planlanan çalışmaların çoğu gerçekleştirildi. 2008’de Abhazya Devlet Üniversitesi komisyonu ve Bilimler Akademisi tarafından seçilen 24 kitap yayınlandı, bunun için 3 milyon ruble harcandı” dedi. Abhazcanın bilgisayar teknolojisi ile tanıtım için laboratuarın oluşturulmadığını, bu çalışma için 12 milyon rubleye ihtiyaç olduğunu belirten Arşba, bu sene sonuna kadar çalışmanın gerçekleştirilmesini umut ettiklerini belirtti.
Buna bağlı olarak Abhazya Devlet Üniversitesi Rektörü Aleko Gvaramiya, Abhazca’nın bilgisayar teknolojisine aktarımı çalışmasının altı aydan fazla bir süredir devam ettiğini, ancak Abhazya dışından davet edilen uzmanlara şu ana kadar tek bir ruble bile ödeme yapılmadığını belirtti. Devlet Başkanı Bagapş, bunu Abhazcanın gelişim problemleri ile ilgili olarak kurulan devlet komisyonunun eksikliğine bağladı. Bagapş “ Konu devlet dilimizin gelişimi olduğunda hiçbir problem olmamalı” dedi ve Arşba’yı konuyu bir an önce çözme ve gereken tedbirleri almakla görevlendirdi.
Bagapş’a göre, yayınlanan kitaplar gençler tarafından okunmalı ve çocuklara Abhazca düşünmeyi öğrenmeli. Bagapş bu alanda Abhazca gelişimi Devlet Vakfının büyük çalışmalar yaptığını, ancak yapılan çalışmaların yine de yeterli olmadığını belirtti.
Filolog Sariya Amiçba’ya göre ise Abhazca’nın gelişimine yönelik basın organlarında ayrı bölümler olmalı, bilim adamlarının Abhaz-Adıge dilleri ve geleneklerinin öğrenimi konusunda araştırmaları olmalı. Amiçba ayrıca üniversiteye giriş sınavlarında öğrenci adayları ile Abhaz etiği üzerine sohbet edilmesi gerektiğini düşünüyor.
“Her yıl geniş çaplı olarak Abhazca Dil Günü kutlanmalı” diyen Amiçba bu sene Abhazca Dil Gününde Dünya Abhaz-Abazin Halkları Birliğinin jübilesinin yapılmasını da teklif etti.
Milletvekili Valeri Kvarçiya Abhazca probleminin her zaman tartışıldığını, ancak parlamento da dahil hiçbir yerde Abhazca odaklı tek bir toplantı veya görüşmenin yapılmadığını belirtti. Kvarçiya “ Yönetimin üst düzeylerinde Abhazca konuşulmasına başlanmadan, devlet diliyle programlar yapılmaya başlanmadan problem çözülmeyecektir. Bizim Abhazca ile ilgili tek bir kanunumuz yok. Her şey bizden başlıyor” dedi.
Bilim adamı Boris Conua’ya göre, Abhaz okulu gerçekten Abhaz okulu oluncaya kadar problemi çözmek zor. Conua “ Bizim Abhaz okulumuz sadece dördüncü sınıfa kadar ama çocukların diğer dersleri de üst sınıflarda da ana dillerinde görmesi gerekiyor, üstelik biyoloji, coğrafya derslerin Abhazca olarak verebilecek bilim adamlarımız da var” dedi. Conua’ya göre devlet dili kanunu çalışmıyor.
Eğitim Bakanı İndira Vardaniya’nın belirttiğine göre, uzmanlar periyodik olarak Abhazca’nın durumunu inceliyor. Var olan problemlere rağmen 4,5 yılda eğitim bakanlığı devlet desteği ile 35 kitap ve yardımcı materyal yayınladı. Vardaniya’ya göre, dili bilmek önemli ama daha da önemlisi dili kullanmak. Vardaniya “ Çocuklar okul dışında Abhazca duymuyor, ama nedense tüm problemler okullara bağlanıyor” dedi.
Parlamento Başkan Yardımcısı İrina Agrba’ya göre, Abhazca problemi yeni değil, ama yeni yaklaşımlar lazım, eğitim metodunu değiştirmek lazım, çünkü dil çocuklara zor öğretiliyor. Agrba, devlet (Abhaz) dili kanunu çalışmaları konusunda gözlem yapacak bir parlamento komisyonu kurulması teklifinde bulundu. Agrba “ Bu konuda parlamento çok şey yapabilir” düşüncesinde.
Yuvarlak masa toplantısında geri dönüş meselesi de görüşüldü. Bilim adamı Yuri Argun’a göre, diaspora nesillerinin tarihi vatanlarına geri dönüş meselesinin çözümü Abhazca’nın korunmasıyla ilgili problemlerin çözümüne yardımcı olabilir. Argun “ Ancak geri dönüş Devlet Komitesi bu konuyla ilgilenmiyor. Abhazca eğitimi konusunda modern kurslar gerekli. Ama geri dönüşçüler Abhazca’dan önce Rusça’yı öğreniyorlar. Sadece Abhaz-Abazin Halkları Birliği geri dönüşçüler için Abhazca kurslar düzenliyor” dedi.
APSNPR/ÖZ/MB
