Türkiye diasporası oldukça hareketli bir yılı geride bıraktı. Küçük büyük birçok etkinlik, konferanslar, protesto gösterileri, toplantılar düzenlendi, Türkiye’deki Kafkasyalıları ilgilendiren önemli gelişmeler yaşandı. İşte bunlardan öne çıkan bazıları:
Ocak ayında Kafkasya Forumu’nun organizatörlüğünde, Kadıköy Şamil Eğitim ve Kültür Vakfı’nda konuşmacı olarak Prof. Dr. Yücel Sayman ve Doç. Dr. Ferhat Kentel’in konuşmacı olarak katıldığı Yeni Anayasa Platformu toplantısı yapıldı.
Çerkes Hakları İnisiyatifi (ÇHİ) 25-26 Şubat’ta Kocaeli’de bir Çerkes Çalıştayı düzenledi. Ferhat Kentel, Osman Can, Sırrı Süreyya Önder, Ufuk Uras, Abdurrahman Dilipak, Orhan Miroğlu, Zeynel Abidin Besleney gibi isimlerin katıldığı çalıştayda başta anadil eğitimi olmak üzere kültürel hak ve talepler konuları müzakere edildi. ÇHİ Nisan sonunda da Kayseri de Çerkes Hakları mitingi organize etti, ayrıca yıl içinde parlamento üyeleri ile temaslarda bulunarak taleplerini iletti.
14 Mart’ta İstanbul Kafkas Kültür Derneği’nde 14 Mart Adıge Dili Günü dolayısıyla bir kutlama programı yapıldı.
Adıgeyli tanınmış ressam Teuçej Kat, Çankaya Belediyesi ve Kafkas Araştırma Kültür ve Dayanışma Vakfı (KAFDAV) tarafından ortaklaşa düzenlenen sergide 20 Nisan- 3 Mayıs tarihleri arasında Ankaralı sanatseverlerle buluştu.
22 Nisan’da 2014 Soçi Kış Olimpiyatları karşıtı uluslararası NoSochi 2014 inisiyatifinin girişimiyle, Kafkasya Forumu ve İstanbul Kafkas Kültür Derneği tarafından organize edilen gecede Soçi Olimpiyatları anti-maskot yarışmasının kazananları belli oldu. 22 ayrı tasarımın yarıştığı yarışmanın galibi tanınmış yazar ve çizer Aydan Çelik oldu.
11 Mayıs’ta Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti kuruluşunun 94. yılında Pşımaho Kotse’nin (Kosok) mezarı başında düzenlenen törenle anıldı.
Apsuvara grubu 3 Kasım’da, mezarı Türkiye’de bulunan tek Abhazya şehidi Efgan Sıba’nın vefatının 20. yılında Hendek Soğuksu Köyü’ndeki mezarı başında şehitleri anma programı düzenledi. Programda, 1992 yılında Gürcistan’ın Abhazya’ya saldırısıyla başlayan Gürcistan-Abhazya savaşına katılan ve cephede can veren diaspora şehitleri Efkan Sıba (Çağlı), Vedat Kozba (Akar), Zafer Argun (Alış), Bahadır Abağba, (Özbağ) ve Hanefi Yegoj (Arslan) anıldı.
Konferanslar
Kafkas Vakfı aylık konferanslarının konuğu olan Marmara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Dr. Emre Erşen "Soğuk Savaş Sonrası Rusya-Türkiye İlişkileri"; Birleşik Kafkasya Derneği eski başkanı Nail Sönmez "Birleşik Kafkasya İdeali ve Kafkas Halkları Konfederasyonu"; Kafkasya Forumu üyesi Mkanba Çağlar Konukman "Soçi Olimpiyatları Karşıtı Hareket ve Çerkes Soykırımı Protesto Eylemleri"; yazar Hulusi Üstün “Diaspora’nın 21. Yüzyılı”; bağımsız araştırmacı İrma Kreiten "Rusya’nın Batı Kafkasya’yı Fetih Düşüncesinin Seyri: Modernleştirme, Kolonyal Zihniyet ve Soykırım" konulu konferanslar verdiler.
6 Mart’ta Yıldız Teknik Üniversitesi’nde “Türkiye’deki Kafkas Toplulukları ve Dönüşen Kafkasya” konulu bir sempozyum yapıldı. Ayhan Kaya, Hulusi Üstün, Setenay Nil Doğan, Gülmelek Alev, Yalçın Karadaş, Keisuke Wakizaka ve Ergün Özgür sempozyumun katılımcıları arasındaydı.
Kaf Dağı Platformu 7-8 Nisan tarihlerinde Kayseri’de "Yakın Tarih Tartışmaları ve Çerkes Ethem" konulu bir konferans düzenledi. Konferans katılan isimlerden bazıları Avni Özgürel, Turgut Türksoy, Yalçın Karadaş, Ferhat Kentel, Muhittin Kandur, Mustafa Armağan Mümtaz’er Türköne idi.
Bu yıl Türkiye’de düzenlenen en kapsamlı etkinliklerden biri 12 Mayıs’ta Kafkas Vakfı ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi işbirliğiyle düzenlenen “Kafkasya’nın Geleceği” konulu uluslararası sempozyumdu. Sempozyum’a Türkiye’den; Kadir Has Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mitat Çelikpala, Dr. Ergün Özgür, araştırmacı-yazar Murat Papşu, Rusya Federasyonu’ndan; Nijni Novgorod merkezli İşkence Karşıtı Komite üyesi Dmitri Utukin, Çerkesk Karaçay Araştırma Enstitüsü Daire Başkanı Boris Urusov, ABD’den; George Washington Üniversitesi Araştırma Görevlisi Sufian Zhemukhov, Danimarka’dan; Kopenhag Üniversitesi Araştırma Görevlisi Lars Funch Hansen ve Gürcistan’dan Kabardey-Balkarlı tanınmış insan hakları avukatı Larisa Dorogova konuşmacı olarak katıldı. Bir sonraki gün de İstanbul’da İmkander’in organizasyonuyla bir başka uluslararası konferans yapıldı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Türkiye’de düzenlenen konferansların Rusya’nın toprak bütünlüğünü tehdit ettiğini iddia etti. Bakanlık Sözcüsü Aleksandr Lukaşeviç, “Kafkasya’nın Geleceği” sempozyumundan özellikle, Çerkes Soykırımı’nın konu edilmesinden dolayı rahatsızlık duyduklarını söyledi, İmkander’in uluslararası Kafkasya Konferansı’nı da, sonuç bildirgesinde Kafkasya Emirliği lideri Doku Umarov’a destek verildiği gerekçesiyle eleştirdi.
Sözlü Tarih
Mart sonunda KAFDAV, Sürgün ve sonrası dönemde Kafkasya’da ve diasporada Çerkeslerin yaşadığı trajedik olayları belgesel niteliğinde derlemek amacıyla “Tarihî Anılar-Öyküler” adlı bir belgesel-öykü yarışması başlattı.
Ağustos ayında Kafkas Vakfı geniş kapsamlı bir Sözlü Tarih Projesi başlattı. Halen devam eden proje kapsamında Kafkasya halklarının kültürlerine ve toplumsal tarihine dair her şey sözlü verinin (ağıtlar, masallar, anılar vs.)kayıt altına alınması amaçlanıyor. Proje gönüllüleri, görüşmelere (kayıtlara) katılarak, isim önersinde bulunarak ya da kendi seçtikleri kişilerle belirlenen format çerçevesinde görüşme yaparak sözlü tarih çalışmasına katkı veriyorlar.
Bir başka sözlü tarih projesi de Kafkasya Forumu tarafından hayata geçirildi. Samsun bölgesini kapsayan proje, “Sürgün öncesi ve sonrası hatıralarla şekillenen kimlik algısı”,” Cumhuriyet’in kurulması sürecinde yaşanan çeşitli kırılmalar” ve “Son 30 yılı kapsayacak şekilde köylerden şehirlere yapılan göçün bölge Çerkes kimliği üzerinde yaptığı etki” üzerine kuruldu. Elde edilen kayıtların belgesel formatına dönüştürülmesinin hedeflendiği açıklandı.
21 Mayıs
21 Mayıs 1864 Çerkes Soykırımı’nın 148. Yıldönümünde, ABD, Almanya, İsrail ve Türkiye’den birçok sivil toplum kuruluşu ve inisiyatifin bünyesinde yer aldığı uluslararası May21 organizasyonunun çağrısıyla düzenlenen eylemlerin Türkiye ayağı, İstiklal Caddesindeki Rusya Federasyonu Konsolosluğunun önünde yapıldı. Taksim Meydanından başlayan yürüyüş ve konsolosluk önündeki basın açıklamasına yaklaşık üç bin kişi katıldı.
Bu eylemin hemen ardından, konsolosluk önünde Çerkesya Yurtseverleri bir eylem yaptı. Kaffed tarafından Beşiktaş Barbaros Meydanında düzenlenen anma programında ise soykırım ve sürgünle ilgili çeşitli konuşmalar yapıldı, Soykırımın 148. Yılını simgeleyen sembolik mezar taşları sahnelendi, ağıtlar seslendirildi. Medya, önceki yıllarda görülmemiş şekilde May21 eylemine ve diğer etkinliklere geniş yer verdi.
Ayrıca Şubat ayında, İstanbul’da, Tiflis’te 2011 yılında yapılan "Çerkes Soykırımı Anıt Yarışması"na katılan eserlerin görselleri ve soykırım kanıtı belgelerden oluşan bir sergi düzenlendi. Sergi anıt yarışmasının seçici komisyon üyeleri tarafından organize edildi. Her ayın 21’de, Rusya Konsolosluğu önünde Çerkes Soykırımını protesto etme kararı alan ÇHİ Eylül ayında itibaren eylemler düzenledi.
Kuban Kural’a tehdit
21 Mayıs Çerkes Soykırımı Eyleminin ardından diaspora bir tehdit haberiyle sarsıldı. Kafkasya Forumu, No Sochi 2014 ve May21 aktivisti Kuban Kural, eylem gününden yaklaşık bir ay önce başlayan takip ve tacizlerin sonunda 15 Mayıs günü ölümle tehdit edildiğini ve olayla ilgili olarak Savcılık ve Emniyet Müdürlüğüne başvurduğunu açıkladı. Kural’ın, Soçi Olimpiyatları karşıtı hareket ve Çerkes Soykırımı ile ilgili faaliyetler içerisinde yer alıyor olmasın
