6 Eylül Çeçen Bağımsızlık Günü’nün ortaya çıkışı
Çeçenlerin bağımsızlığını, Çeçenya’daki özgürlük hareketini tam olarak kavrayabilmemiz için 1988 yılına gitmemiz gerekir. Yer: Moskova-Dubrolyubov Caddesi 9/11’deki Litinstitut Yurdu’nun 724 numaralı odası.
Zelimhan Yandarbiyev ile Said Hasan Abumuslimov arasındaki tartışmadan Vaynah Demokratik Partisi kurulması fikri çıkıyor. İleride Zelimhan Yandarbiyev, Çeçen-İçkerya Cumhuriyeti ikinci cumhurbaşkanı olacak. Said Hasan Abumuslimov ise cumhurbaşkanı yardımcısı.
Tasarı 1989’da siyasal örgütlenme girişimine yol açtı. Vaynah Demokratik Parti’nin başına Yandarbiyev getirildi. 25-26 Ağustos 1989’da Sohum’da Kafkasya Halkları Kongresi yapıldı. Kongreye Çeçenya’dan “Bartçılar” (İttifakçılar) grubu katıldı. Bartçılar grubunun siyasal örgütlenmesi devam etti ve 19 Şubat 1990’da resmen Vaynah Demokratik Partisi’ni (VDP) kurdular.
Partinin kuruluşu Çeçenya’nın kentleri olan Şiela ve Xhalxa Martan (Şali ve Urus Martan) mitinglerinde ilan edildi. VDP, SSCB’ye alternatif olarak doğan ilk parti konumundadır. Zelimhan Yandarbiyev ve VDP’nin gayretleri neticesinde 24-27 Kasım 1990 günlerinde Çeçen Ulusal Halk Kurultayı gerçekleştirildi.
Kurultay başkanlığına o sırada hava kuvvetlerinde tuğgeneral olan Cohar Musayeviç Dudayev getirildi. 26 Kasım 1990’da Çeçen-İnguş Ulusal Halk Kurultayı egemenliğini ilan etti. VDP, 8 Haziran 1991’de kongreye gitti. 1991’in mayısında emekliye ayrılan Dudayev’in başkanlık ettiği kurultayda çok önemli iki karar alındı:
1. Dudayev, Çeçen Ulusal Halk Kongresi Yürütme Komitesi Başkanlığı’na getirildi. 2. Çeçen-İnguş ASSR’si Yüksek Sovyeti’nin yasal olmadığı açıklandı. Çeçen bağımsızlık hareketi ve devriminin asıl başlangıcı ve hareket noktası bu iki karardır.
16 Eylül 1991 günü ÇİASSR Yüksek Sovyet’i son kalıntısına kadar yok sayıldı. Ve bu tarih, Çeçenya’nın bağımsızlık günü oldu.
