Moskova/Ajans Kafkas – Rusya’nın Moskovski Komsomolets gazetesi Çeçenya’nın Gudermes kentinde Rum yanlısı Çeçen Başkan Ramzan Kadirov ve Rusya Savunma Bakanlığı’nın askeri istihbarat teşkilatı GRU’ya bağlı Vostok taburu arasında yaşanan çatışmayı yorumlarken ‘Moskova Kadirov’a karşı GRU’yu mu öne sürüyor?’ sorusunu yöneltip “Vostok taburu ile karşılaşma Ramzan’a uyarı olabilir” yorumunu yaptı.
Gazeteye göre Kadirov, Rusya’nın istediği gibi Çeçenya’da yeni bir düzen inşa ediyor ama fazla başına buyruk gidiyor. Yani Gudermes’te Kadirov’un konvoyunun önünü kesip yol vermeyip çıngar çıkartan Çeçen komutan Sulim Yamadayev’in emrindeki bağlı Vostok askerleri Çeçen başkana bir şekilde hat bildirmiş oldu. Yerel kaynaklar pazartesi günkü çatışmada kayıp sayısını 2, 7 ve 18 şeklinde verse de ‘sıfır ölü’ varsayımından hareket eden Moskovski Komsomolets’in olayla ilgili değerlendirmesi şöyle:
“Çeçenya devlet başkanı Ramzan Kadirov Pazartesi günü normal olmayan bir duruma düştü. Kortejine ülkede diğer bir tanınmış isim olan Vostok taburu komutanı Sulim Yamadayev’in korteji yol vermedi. Olay silah çekmeye kadar vardı. Şans eseri zarar gören olmadı. Moskovski Komsomolets medeni dünya için sıradan olmayan bu olayın sebeplerini anlamaya karar verdi. İlk bilgilere göre, olayın sebebi trafik kazası. Kadirov’un konvoyu Gudermes üzerinden gidiyordu, karşı taraftan Yamadayev’in konvoyu. Kimse birbirine yol vermek istemedi ve çarpışma meydana geldi.
Vostok askerleri yolu kapattı. Elbette her iki taraf, kimin önemli, kimin haklı, kimin suçlu olduğunu açıklamaya başladı. Birkaç el silah sesi duyulmasına vardı olay. Bundan sonra, devlet başkanın etrafındaki kaynakların iddia ettiğine göre, silah kullanımı ve kan akıtılmasını engellemek amacıyla Kadirov aracından indi, olaya müdahale etti ve yolun açılmasını sağladı.
Tüm bu hikaye geleneksel Çeçen hırçınlığına yazılabilir, unutulabilir ve sinekten fil çıkarılmazdı, üstelik kimse de zarar görmemişti. Tabi ki, eğer akla gelen tarihi paralelliği olan bir şey olmasaydı.
Şunu kastediyoruz: Ülke başkanının konvoyu, Gudermes, Yamadayevler, silah. Benzeri bir şey tam on yıl önce hemen hemen aynı yerde meydana gelmişti. O zaman, 1998 yazında, Çeçenya’nın yakın tarihindeki kilit olaylar olmuştu. O zamanlar İçkerya diye adlandırılıyordu. Gudermes yakınlarındaki küçük pazarda kadın bira satıcısı ve şeriat devriyesi arasında anlaşmazlık çıktı. Yerli gençler satıcının tarafında yer aldı. Arbede yaşandı ve bir şeriat devriyesi öldü, ikisi yaralandı. Caharkale’de bu ayaklanma olarak kabul edildi; Caharkale’den Gudermes’e şeriat ordusu hareket etti. O zaman henüz Rusya kahramanı, Duma milletvekili olmayan, Gudermes otoriteleri Yamadayev kardeşler, Sulim ve Halid’in gönderilen taburu kırıp geçirdi. Farklı bilgilere göre, o gün 100 ila 200 kişi arasında insan öldü. Gudermes ise savaştan sonra tamamıyla İçkerya’dan ayrıldı. İkinci Kafkasya savaşının başında şehir hiç mücadele etmeden federallere teslim oldu. Ve özellikle Gudermes yeni Çeçenya yönetiminin yani Çeçenya müftüsü Ahmed Kadirov’un (Ramazan’ın babası) yönetiminin beşiği oldu.
O zamandan beri çok şey değişti; başka Çeçenya, başka Kadirov. Ama Yamadayevler aynen kaldı. Federal yönetim problemli bölgelerin idaresinde aynı tabloyu benimsedi. Sistem, dünya kadar eski ‘parçala ve yönet’. Kadirov, Moskova’nın işine geliyor gibiydi. O Çeçenya’yı korku ve barış içinde tutuyor. Harap olmuş cumhuriyeti yeniliyor. Ramzan’ın sadece tek bir noksanlığı var; o ülkesinde yönetiminde tekelci. Bu ise hiçbir zaman metropolün hoşuna gitmiyor. Belki Yamadayevler Ramzan’a karşı inatçı ve fevri davrandılar, tepesinin atması ve ülke başkanına yol vermemesi için Çeçen’e çok şey mi lazım? Belki de, onlara biri beklenmedik bir inat göstermelerinin mümkün ve gerekli olduğunu öğretti. Vostok taburu GRU birliği ve GRU da Vostok’un askeri istihbaratçı olduğu entrikasını çevirebilir. ÖZ/FT
