Mahaçkale/Ajans Kafkas – Dağıstan Halk Kongresi, 15 Aralık’ta başkent Mahaçkale’de başlarken delegeler direnişçilere af ilan edilmesini ve ‘vahhabizm’ kanunun iptal edilmesini önerdi. Dağıstan Devlet Başkanı Magomed Magomedsalam, öneriye destek verip Kremlin’e Dağıstan’daki direnişçilere af ilan edilmesi çağrısında bulundu.
Ali Aliyev Spor Kompleksi’nde düzenlenen ve bölge kanallarından canlı olarak yayımlanan kongrenin prezidyum üyeleri arasında Duma üyesi Hizri Şihsaidov, Said Efendi Çirkeyski, Duma üyesi astronot Musa Manarov, şeyh Serajutdin Hurigski gibi isimler yer aldı. Kongresinin sözcülüğüne Rusya Halkları Birliği Konseyi Başkanı Ramazan Abdulatipov seçildi.
Kongreye Rusya Devlet Başkanının Kuzey Kafkasya Federal Bölge Özel Temsilcisi Aleksandr Hloponin de katıldı. Hloponin kongrede Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev ve Başbakan Vladimir Putin’in tebrik telgraflarını okudu. Hloponin kendi konuşmasında da, ülkenin ekonomik politikasında etnik faktörlerin göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtti. Hloponin gençlerin ekstremist düşüncelerin etkisinde kalmaması ve eğitim için Rusya sınırları dışına gitmemesi için din eğitim sistemi oluşturulma planlarını paylaştı.
Dağıstan Devlet Başkanı Magomedov da “Son 10 yılda çeşitli silahlı çatışmalar sonucunda binden fazla vatandaş öldü, son dört ayda 120 silahlı örgüt üyesi yok edildi” dedi.
Magomedov “Kongre tüm problemleri çözmez, ancak toplumla doğrudan dürüst konuşmanın gerekli olduğunu düşünüyorum. Genel bir strateji belirlemek gerekiyor. Büyüme göstergelerine rağmen, Dağıstan halen diğer bölgelerin gerisinde. Anaokulları, okullar yetersiz, öğretmen ve doktorlar için maddi teşvikler yok. Tüm bu faktörler radikalizme neden oluyor” diye konuştu.
Parçalanan ve zorla iskan edilen halklar ve göçe değinen Magomedov, hayati önem taşıyan su ve doğalgaz alt yapısının yetersiz olduğunu belirtirken ekonominin çeşitli kesimlerinde kriminalleşme yaşandığının altını çizdi. Bağımsız araştırmacıların yer alacağı forumlar yürütülmesi gerektiğini belirten Magomedov “Toplumumuz ekstremizm tehlikesinin tamamıyla farkına varmıyor. Son zamanda terör eylemlerinden 1100 kişi öldü. Eylemler olağan hale geldi. Medrese, okul, fabrika yerine biz özel birlik çalışmaları için giderleri büyütmek zorundayız. Patlamadan dolayı demir yolu henüz büyük bir zarar gördü. Biz inşa ediyoruz, onlar yıkıyor. Baba cinayeti, mezarlık havaya uçurma gibi vahşice olaylarla karşılaştık. Ekstremistler tüm muhalifleri öldürüyor. Kurban listesi büyüyor” dedi.
Magomedov konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Bazı gençler geleneksel İslam’ı reddetmeye çalışıyor, özel yaşama müdahale ediyor, binlerce yıllık geleneğimizi reddediyor, laik eğitimi kabul etmiyor. Maalesef biz karşı durmak için etkili metotlar bulamadık. Hesap güç metotları üzerinden yapılıyor. Güvenlik organları gerçekten vazifelerini yerine getiriyor. Yeni özel birlik oluşturuldu. Bununla birlikte güvenlik organları profesyonelsizlik, korkaklık hatta ihanet bile var. Toplumun desteği olmadan güvenlik organlarının terörizm problemini çözmesi mümkün değil. Dağıstan doksanlı yılların başında ve direnişçi oluşumunun saldırısının olduğu 1999’da seçimini yaptı. Bu Dağıstan’ın RF yapısı içinde birliğidir ve bu seçim şüphe uyandırmıyor. Yönetimin kapalılığıyla mücadele etmek lazım. Ekstremistler enformasyon savaşı yürütüyor. Kafkasya’da agresif sitelerin sayısı onlarca. Bu ekstremist sitelere gençler rastlıyor. Bununla birlikte bizim medyamızda da her şey normal değil.”
Dağıstan’ın Rusya devlet başkanlığındaki daimi temsilcisi Gaci Mahaçev de ‘Dağıstan Cumhuriyeti’nde vahhabizm ve diğer ekstremist faaliyetlerin yasaklanması’ kanunun iptal edilmesini önerdi. Mahaçev “Kanun 16 Eylül 1999’da aceleyle kabul edildi, yasa federal yasalara uymuyor. Madem biz Rusya yapısı içindeyiz, o halde kanunu iptal etmek lazım” dedi. Dağıstan için kullanılan ‘direnişçi yardakçısı’ tabirinin kabul edilemez olduğuna vurgulayan Mahaçev “Eğer biri evine geldiyse, düşmanın bile olsa onu kabul etmek zorundasın, çünkü misafirdir” diye konuştu.
Mahaçkale Belediye Başkanı Said Amirov ise ülkenin önceliklerini dini ekstremizm ve terörizmle mücadele olarak sıralayıp “Dağıstan’da İslam toplumu ikiye ayrıldı. Öncelikli olarak dış faktörlerin etkisi oldu, ancak iç sebepler de vardı: İslamileşmenin hızlanması, devlet organları sürecinden uzaklaştırılması. Anlamak lazım ki, direnişçiler burada şeriat kurmak istiyor, ancak buna izin verilemez, çünkü din devlet yönetemez ve yönetmemeli, onun işi insanın ruhu” dedi.
Avarca anadilinde tanınmış din adamı Said Efendi Çirkeyski silah bırakma çağrısında bulunarak “İslam ve terörizm birbiriyle tezattır” diye konuştu.
‘Rusya Barışı Koruma Komitesi’ Dağıstan Şube Başkanı Cabrail Haçilayev ise, sadece diyalog yoluyla toplumun tüm problemlerinin çözülebileceğini belirtip ekledi:
“Ben bu tür faaliyetleri düzenli olarak, iki yılda veya daha sıkça yapardım. Bu, uzun sürede insanların negatif problem ve duygularının yığılmaması için gerekli. Sadece bu tür kongrelerde az sayılı halkların temsilcileri problemlerini ve düşüncelerini ifade edebiliyor.”
Kongresinin sözcüsü Abdulatipov ise “Bizde tam inanç özgürlüğü var. Eğitim kurumları, dini basın var. Bununla birlikte laik devlette yaşadığımızı unutmamalıyız. Ve dini faaliyetler laik yaşam ve farklı inanç ve fikirdeki vatandaşlarla aykırı olmamalı. İnsanların kaçırılması, soygun ve cinayet şartlarında ekonominin gelişmesi mümkün değil. Gururlu bir halkız, ancak tüm trajedimiz gururumuzun bize galip geliyor olmasından” dedi. KU/ÖZ/FT
