Sohum/Ajans Kafkas – Abhazya Devlet Başkanı Sergey Bagapş, Rusya ile kurulan askeri, siyasi ve ticari ilişkilerle ilgili eleştirilere yanıt verdi.
Rus gazetesi Komsomolskaya Pravda’dan Andrey Baranov ve Vadim Prokopenko’nun sorularını yanıtlayan Bagapş, Abhazya’yı Rusya’dan koparmaya çalışan Batılı ülkelere de prim vermeyeceklerini kaydetti. Bagapş ile röportajı Ajans Kafkas’tan Özlem Güngör Türkçeye çevirdi.
Sergey Vasileviç, Rusya tarafından gönderilen paranın öncelikli olarak nereye harcanması planlanıyor?
Daha çok iletişim ağları, su boru hatları inşaat ve tadilatı, arıtma tesisleri, Gagra’ya yol bölümünün inşaatı ile ana otoyolumuzun tamamen rehabilitasyonu. Ayrılan paranın bir bölümünün konut stokunun tadilatı, otobüs alımı vs. için kullanılması öngörülüyor. En önemli alan sağlık alanı. Temel sağlık kurumlarını yeniden inşa etme ve modern cihazlarla donatmamız lazım. Bu sene bizim 3 milyar ruble kullanmamız lazım. Abhazya için bu büyük meblağ. Kıyaslanması için söylüyorum, 2009’da biz 1 milyardan biraz fazla kullandık ve bu büyük çaba gerektirdi. Ama şu anda yılın yarısı geçti ama paranın sadece 300 milyon rublelik ilk kısmı tahsis edildi.
Neden böyle yavaş?
Mutabakat uzadı. Belki bunda bizim de suçumuz var, ancak artık somut çalışmalara yoğun şekilde başlamak lazım. Tarafımızca hazırlanan sosyo-ekonomik gelişime katkı kompleks planında tüm önemli şeyleri göz önünde bulundurmaya gayret ettik. Öncelikli olarak tatil alanı. (Çünkü bizde dinlenenlerin temel bölümü Rusya’dan). İkinci olarak söylediğim gibi yollar. Bunlar olmadan ekonominin herhangi bir gelişiminden söz etmek anlamsız.
Ama artık Adler’den Gagra’ya treni başlattınız, tren daha da uzağa gider…
Şimdilik trende sadece bir- iki vagon var, ama demiryolunun kendisi kötü durumda. Ama bizim için o yoldan ağır yük trenlerinin geçmesi gerekli. Abhazya üzerinden, limanlarımızdan transit olarak Rusya mallarının- örneğin tahıl, sıvılaştırılmış gaz- geçmesi lazım. Konteynır nakliyeciliğini de yapmamız lazım. Bu çok büyük kompleks çalışma. Bizim uzman ve inşaatçılarımız hazır. Zaman ise bütçe, proje mutabakatı ile geçiyor. Hızlanmak lazım, yoksa zaman sıkışacak.
Büyük anlaşmaların yerli şirketlerle değil de Rusya şirketleri ile yapılıyor olmasından dolayı ülkede herkesin hoşnut olmadığı söyleniyor…
Garip bir yaklaşım! Eğer Rusya parayı ödüyor, Abhazya’ya yardım ediyor, buraya çalışmak için talep ettiğimiz kendi müteahhitlerini gönderiyorsa hayali şikayetler üretmek yerine teşekkür etmek lazım. Biz kendi şirketlerimizi biliyoruz; Bunlar ev çatısı, farklı tadilatlar yapabilir… Ama spesifik çalışmalar yapmak için- su kanalları inşa etmek, su ve kanalizasyon arıtması veya tünel açmak- uzmanlar gerekli, onlar ise burada yok. Ama kimse Abhazya şirketlerine kürekle çalışacak, boya ve sıva için çalışacak kişileri getirme konusunda engel olmuyor. Çalışma büyük, devasa.
Örnek getireyim. Sohum’da Rusya drama tiyatrosuna gittik, onu da Rusyalılar tamir ediyor…
Orada çatı yapmak lazımdı, çatı orijinal. Bunun dışında sahne için karmaşık donanım var. Biz bu Rusyalı müteahhitlerle çoktandır tanışıyoruz, onlar bizde Novıi-Afon manastırı çatısının değişiminde fena çalışmadı.
Sohum stadyumunu, devlet hastanesini de görülen o ki Rusya firmaları restore edecek?
Orada da kendine özgü yapılar var. Stadyumda drenaj alan, aydınlatma montajı. Hastanede karmaşık tıbbi cihazların kurulması. Bundan dolayı Rusya ve diğer ülkelerden şirketler çağırıyoruz. İşte ‘Abhazsukanal’ arıtma işini Almanlar aldı.
Yani batılı işadamları Abhazya’ı de facto tanıyorlar?
Elbette. Eğer Avrupa Birliği ülkelerinden firma Abhazya’da çalışmaya başlarsa, bunun siyasi anlamı da olur. Benim için en önemlisi kalite. İkincisi cumhuriyetin aldığı paranın sıkı kontrol altında harcanması.
Kontrol hakkında konuşalım. Bilindiği gibi Güney Osetya’da geçenlerde paranın kullanımında ciddi eksiklikler ortaya çıktı. Paranın üzerinden geldiği yapının etkisiz olduğu ortaya çıktı. Durum bir skandala dönüştü. Doğrudan soru için özür dilerim: Abhazya’da da böyle bir şey tekrarlanabilir mi?
Böyle bir şeye izin vermeyeceğiz! Üç yıldır Rusya ile çalışıyoruz ve bize yönelik tek bir uyarı yok. Tüm para hareketi Rusya Bölgesel Gelişim Bakanlığı kontrolünde oluyor. Eğer Rusya Federasyonu Sayıştay’ı yapacaksa buyursun. Maliye Bakanlığı’nda hiç bir sorun yok. Bu anlamda çok düzenliyiz.
Abhazya kontrolünden sorumlu olacak kişiyi belirlediniz mi?
Evet, bu Ekonomik Bakanı Kristina Konstantinovna Ozgan olacak. O Rusya ile ortak komisyon yapısı içinde.
Bu sene ne gibi kurumlar inşa edilecek.
Onlar az değil, sadece bazılarını sayıyorum. Çoğunlukla sosyal alanda: Sohum’da okul, Oçamçira’da yurt. Başkentte, Gagra, Tkuarçal’da 5-6 ana okulu. Tanrıya şükür biz yeniden ana okullarına ihtiyaç duyuyoruz. Oçamçira’da mükemmel bir spor salonu inşaatını bitiriyoruz, bir spor salonunu daha Gudauta’da tadilattan geçiriyoruz. Kendi paramızla mini futbol için 16 suni alan oluşturuyoruz.
Eşera’da olimpiyat üssünü yeniden canlandırmayı düşünüyor musunuz?
Evet böyle planlar var. Üs tanınmış, orada bir zamanlar Sovyet olimpiyat karmalarının hepsi antrenman yaptı. Kısa bir süre önce Moskova Belediye Başkanı Yuri Mikhailoviç Lujkov geldi. Oraya beraber gittik, kendi gözleri ile gördü, orada 63 hektar var. Burası cephe hattı alanı idi, orada yıkılan her şeyi kaldırmak ve modern spor üssü inşa etmek lazım. Elbette şu anda Soçi’de büyük kompleks inşa ediliyor, bundan dolayı Rusya federal yönetiminin Abhazya’ya bu planda para harcamasına gerek yok. Ama Moskova belediye başkanı bu meseleyi kendi üzerine almaya hazır.
Peki siyasi riski var mı? Çünkü halen cephe alanı.
Artık ciddi risk olduğunu düşünmüyorum. Biz Rusya tanımadan önce de korkmuyorduk, hele de şimdi. Biz Rusyalılar ile İngur sınırını koruyoruz. Orada Rusya askeri üssü var…
Bu arada, burada muhalifleriniz, bu birliğin sınırı değil kendilerini koruduğunu iddia ediyor. Ve aslında Abhazlar kendi toprakları için kanlarını akıttılar, şimdi ise Rusya askerleri geldi deniyor. Bu konuda ne söyleyebilirsiniz?
Bunun tamamen siyasi spekülasyon olduğunu söylerim. Bizim sınır erlerimiz orada 20’den az idi. Onlar 132 kilometrelik Gürcistan sınırın nasıl koruyabilecekti? Birçokları bizim her iki haftada sınır korumaya içişleri, gümrük çalışanları ve yedek askerleri ayırdığımızı unuttu.
Son zamanlarda gelen Ruslar için konut meselesi iddiası da çıktı. İşte buraya Rus askerleri aileleri ile geliyor ve prestijli sahil bölgesine yerleşiyor…
Hayır, onlara Gudauta’da, yol bölgesinde ev inşaatı için yer ayrıldı. Sohum’da sınır erleri için kamp şehir girişinde olacak. Oradan denize büyük bir mesafe var… Siz muhalifin hoşnut olmadığını söylüyorsunuz. Unutulması mümkün olmayan şeyler var. Her zaman muhaliflerime soruyorum: Evet bugün dilimizi, kültürümüz, varlığımızı geliştirmek konusuna kim engel oluyor. Aksine bize bunu yapmamız için yardım ediyorlar. Bundan dolayı eğer çalışma imkanı varsa çalışın.
Son olarak, büyük politika hakkında. Sergey Vasileviç, Abhazya’nın uluslararası tanınma sürecinde herhangi bir ilerleme var mı?
Kısa bir süre önce iki tanınmış Amerikalı politolog ziyaret etti ve düşüncelerini paylaştı. Onlar net bir sonuç çıkardı; Abhazya’nın bağımsızlığı meselesi nihai olarak çözüldü ve onu yeniden Gürcistan’a itmeye çalışmak anlamsız. Amerika bizi elbette tanımayacak, ama irtibat, iş ilişkileri mümkün. Ama Batı’da eğer birileri Abhazya’nın dış siyasi istikametine etkide bulunmayı umuyor, onun siyasi düşüncesini değiştirmeyi, Rusya’dan koparmayı düşünüyorsa, bu umutlar boşuna.
Peki bu konuda Sohum’un stratejisi nedir?
Biz bizimle konuşmak isteyen her ülke ile diyaloga hazırız. Ama birilerinden özellikle ricada bulunmayacağız, ‘Biz şöyle iyiyiz, bizi tanıyın’ demeyeceğiz. Eğer biz, ciddi problemlerimize rağmen, açık hukuk devleti inşa etme yolunda gittiğimizi, yönetimin vatandaşlarının yaşamını iyileştirmeye gayret ettiğini, yabancılar için konforlu şartlar kurmaya çalıştığını gösterebilirsek dünya yavaş yavaş Abhazya ile normal ilişkiler olabileceğini ve olması gerektiğini anlayacak. ÖZ/FT
