Washington/Ajans Kafkas – Kafkasya’da savaş çıkaran Gürcistan’a destek gösterisi için insani yardım adı altında savaş gemilerini Karadeniz’e çıkarmak için Türkiye’den izin koparmaya çalışan ABD yönetimi Montrö Sözleşmesi’ne takıldı.
1936 tarihli Montrö Sözleşmesi’nin kıyıdaş olmayan ülkelerin Karadeniz’de aynı anda tonajı toplam 45 bin tondan fazla donanma gemileri bulunduramayacağına dair hükmü nedeniyle Amerikan gemilerinin Çanakkale ve İstanbul Boğazı’ndan geçmeleri mümkün değil. ABD yine de Ankara’dan izin koparmak için bastırırken Türkiye’nin Montrö gerekçesine sığınmasını 1 Mart tezkeresine benzetip bozuk çalıyor.
Pentagon sözcüsü Bryan Whitman dün Gürcistan’a yardım malzemesi taşımak üzere Amerikan donanmasına bağlı bazı gemilerin Boğazlar’dan geçişine ilişkin Türkiye ile temas yapıldığını açıkladı. Washington’ın 14 askeri kargo uçağıyla Gürcistan’a insani yardım taşıdığını belirten Whitman, "ABD Dışişleri, insani yardım için diğer olasılıklara da bakıyor. Bunlar arasında donanma gemilerinin kullanımı da var. Dışişleri, Türk Boğazları’ndan geçişe ilişkin gerekli anlaşmanın sağlanması üzerinde çalışıyor" dedi. ABD Genelkurmay Başkan Yardımcısı James Cartwright, geçen hafta Gürcistan’a iki hastane gemisi göndermek istediğini söylemiş, gemilerin insani yardım taşısa da asıl amacın ‘askeri mesaj’ vermek olduğunu belirten Amerikan medyası da, her biri 70 bin ton ağırlığındaki Mercy ve Comfort adlı iki hastane gemisine Türkiye’nin izin vermediğini öne sürmüştü. Ankara ise hiçbir insani yardım girişimini geri çevirmediklerini belirtirken ABD’den de talep gelmediğini açıklamıştı.
‘Üç ülke savaş gemilerini Karadeniz’e çıkarmak istiyor’
Ankara ile Washington hattında çıkış yolu bulmak için temaslar yürütülürken Rusya Genelkurmay Başkan Yardımcısı Anatoli Nogovitsin’den ilginç bir açıklama geldi. Rus general ABD’nin yanı sıra Tiflis’in yanında yer alan Kanada ve Polonya’nın da ağustos sonuna kadar Karadeniz’e savaş gemilerini göndereceğine dair istihbarat aldıklarını belirtti. Nogovitsin Rus casus uçaklarının Karadeniz’de gelişmeleri takip için keşif uçuşları yapacaklarını da sözlerine ekledi.
Amerikan düşünce kuruluşu Heritage Vakfı’nın Avrasya ve Rusya uzmanı Ariel Cohen, bu durumu Irak işgalinde Türkiye topraklarının kullanılmasını öngören ama meclisten geçemeyen 1 Mart tezkeresini andırdığını belirterek şunları söyledi:
"Türkiye müttefiklerine karşı daha destekleyici almalıydı. Son olay tatsız bir anıyı hatırlatıyor. O da, Türk-Amerikan ilişkilerine zarar veren, 2003’de Amerikan askerlerinin Türk limanları ve Türk topraklarını kullanarak Irak’a girmesine izin verilmemesidir."
Gürcistan’ı silahlandırdığı için savaşın patlak vermesinin ardından sıkıntı yaşayan Ankara, Ukrayna’nın Türkiye üzerinden uçakla silah sevk etme girişimine engel olmak durumunda kalmıştı.
